سقراط که برخی او را حتی پیامبر دانسته اند ، اهل قلم نبود و تالیفی از او برجای نمانده است. خدمات اجتماعی او از طریق مجاهدت های تبلیغی بود و بالاخره بر سر همین انجام وظیفه جان خود را به وسیله ی سم شوکران از دست داد! تبلیغات او موثر بود ولی در آن شرایط حساس بسیار سخت بود، نه همچون زمان ما، بلکه بارها و بارها سخت تر! پس از یک درگیری عمومی در آتن -یونان - همه چیز مردم به یغما رفت و چون فتنه آرام گرفت برای برگرداندن هر حقی به صاحبش دادگاه هایی تشکیل شد؛ قضات و وکلای دادگاه ها در برابر رشوه به نفع رشوه دهندگان سخنرانی می کردند و بدین وسیله جو دادگاه را به نفع آنها تغییر داده و به خواسته آنها حکم می کردند! آنها چنان در فن خطابه ماهر بودند که گویا هیچ واقعیتی جز زبان آنها در کار نیست؟! چنان مغرور شده بودند که (پروتا کوارس) می گفت:( مقیاس حق و باطل، درک خود انسان است، هر آنچه انسان آن را صحیح دانست حق است) یعنی واقعیتی جز ذهن ما در کار نیست. و یکی دیگر از این گروه به نام (گرگیاس) می گفت:( دلیل هایی داریم که محال است چیزی در خارج وجود داشته باشد! و به این فرض هم که باشد شناخت و شناساندنش محال است) و فکر می کنم این ها شرم کرده اند که صریحا حرفشان را بزنند. منظور این نبود که واقعیتی جز ذهن ما در کار نیست، بلکه واقعیتی جز زبان ما در کار نیست، و نمی خواهیم واقعیت را بدانیم، فعلا که دنیا در چنگ ماست. این افراد به نام دانشمند معروف شدند؛ (سوفیست) آن هم چه دانشمندانی! مقتدر و زبردست، روش اصالت ذهن (و یا به نظر من اصالت زبان ) آنها باعث شد که مردم تدریجا عقاید خود را از دست دادند.. مردم همیشه این طور هستند که اگر ظلم و تعدی و تبعیض و حاکمیت روابط بر ضوابط، از رهبران فکری خود ببینند عقایدشان سست می شود و تدریجا در همه چیز شک می کنند، در مفهومی و هر کلامی و هر واقعیتی...! کار سقراط و دیگر هم رزمان فکری او خیلی مشکل بود، باید هر مفهوم و لغتی را دقیقا تحلیل کنند تا معنای واقعی آن را روشن سازند و وقتی به مفاهیم و لغات دیگری که برای روشن کردن مفهوم اولی لازم است می رسیدند می دیدند آن ها را نیز باید به کاوش بگذارند و تحلیل نمایند؛ به عنوان نمونه ی کوچک مباحثه سقراط را با گرگیاس در مورد خطابه ببینید که چگونه سقراط برای تشریح «خطابه » تحلیل و توصیف می‌کند. [ حکایت شیرینی است از کیفیت تولد فلسفه] …. برداشتي از کتاب فلسفه ص۲۵۵ و ۲۵۶ تالیف آیت الله گرامی @ayatollah_gerami