❇ تفســــــیر ❇ پاداش مصلحان ضایع نخواهد شد در آیات گذشته، سخن از نیاکان آنها بود، ولى در آیه فوق، بحث از فرزندان و اخلاف آنها به میان آمده است. نخست یادآور مى شود که بعد از آنان فرزندانى جانشینشان شدند که کتاب آسمانى یعنى تورات را از پیشینیان خود به ارث بردند، اما با این حال، فریفته متاع بى ارزش این جهان ماده شدند، حق و هدایت را با منافع مادى خویش معاوضه مى کردند (فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ وَرِثُوا الْکِتابَ یَأْخُذُونَ عَرَضَ هذَا الأَدْنى). خَلْف (بر وزن حرف) ـ چنان که بعضى از مفسران گفته اند ـ غالباً به معنى فرزندان ناصالح است در حالى که خَلَف (بر وزن شرف) به معنى فرزند صالح مى آید. 🌼🌼🌼 پس از آن، اضافه مى کند: هنگامى که آنها در کشمکش وجدان از یک سو، و منافع مادى از سوى دیگر قرار مى گیرند، دست به دامن امیدهاى کاذب زده، مى گویند (ما این منفعت نقد را مشروع یا نامشروع به چنگ مى آوریم خداوند، رحیم و مهربان است) به زودى مورد بخشش و غفران قرار خواهیم گرفت (وَ یَقُولُونَ سَیُغْفَرُ لَنا). این جمله نشان مى دهد آنها بعد از انجام چنین کارى یک نوع پشیمانى زودگذر و حالت توبه ظاهرى به خود مى گرفتند، ولى به طورى که قرآن مى فرماید: این ندامت و پشیمانى آنها به هیچ وجه ریشه دار نبوده است، به همین دلیل مى فرماید: اگر سود مادى دیگرى همانند آن به دستشان مى آمد، آن را مى گرفتند (وَ إِنْ یَأْتِهِمْ عَرَضٌ مِثْلُهُ یَأْخُذُوهُ). عَرَض (بر وزن غرض) به معنى موجود عارضى، کم دوام و ناپایدار است و به متاع جهان ماده از این رو عَرَض گفته اند که معمولاً ناپایدار است. روزى به سراغ انسان مى آید، آن چنان که حسابش از دست مى رود، و روزى آن چنان از دسترس انسان دور مى شود که در انتظار ذره اى از آن، آه مى کشد، به علاوه اصولاً همه نعمت هاى این جهان ناپایدار و فناپذیر است. 🌼🌼🌼 در هر حال این جمله به رشوه خوارى هاى جمعى از یهود، و تحریف آیات آسمانى به خاطر آن، و فراموش کردن احکام پروردگار به خاطر تضاد با منافع آنها اشاره مى کند. لذا به دنبال آن مى فرماید: آیا پیمان کتاب خدا از آنها گرفته نشده که بر خدا دروغ نبندند و احکام او را تحریف نکنند و جز حق چیزى نگویند ؟! (أَ لَمْ یُؤْخَذْعَلَیْهِمْ میثاقُ الْکِتابِ أَنْ لایَقُولُوا عَلَى اللّهِ إِلاَّ الْحَقَّ). سپس مى فرماید: اگر آنها از آیات الهى آگاهى نداشتند و دست به این اعمال خلاف مى زدند، ممکن بود براى خودشان عذرى بسازند، ولى اشکال کار این است که آنها کراراً محتویات تورات را دیده و فهمیده بودند (وَ دَرَسُوا ما فیهِ). در عین حال آن را ضایع ساختند و فرمانش را پشت سر انداختند. دَرَسُوا از ماده دَرْس در لغت، به معنى تکرار چیزى است و از آنجا که به هنگام مطالعه و فرا گرفتن چیزى از استاد و معلم، مطالب تکرار مى گردد به آن، درس گفته شده است، و نیز اگر مى بینیم کهنگى و فرسودگى را درس و اندراس مى گویند به خاطر آن است که باد و باران و حوادث دیگر پى درپى بر بناهاى کهنه، گذشته و آنها را فرسوده ساخته است. سرانجام، مى فرماید: اینها اشتباه مى کنند، و این اعمال و متاع ها سودى براى آنها نخواهد داشت، بلکه سراى دیگر براى پرهیزکاران بهتر است (وَ الدّارُ الآْخِرَةُ خَیْرٌ لِلَّذینَ یَتَّقُونَ). آیا شما حقایقى به این روشنى را درک نمى کنید؟ (أَ فَلا تَعْقِلُونَ). (تفسیر نمونه، ذیل آیه ۱۶۹، سوره مبارکه اعراف) @ayehsobh