❇ تفســــــیر ❇ به علاوه، این مؤمنان مخلصى که گرد تو را گرفته اند و از هیچ گونه فداکارى مضایقه ندارند، قبلاً مردمى از هم پراکنده و با یکدیگر دشمن بودند خداوند نور هدایت بر آنها پاشید و در میان دل هاى آنها الفت ایجاد کرد (وَ أَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ). سالیان دراز در میان طایفه اوس و خزرج در مدینه جنگ و خون ریزى بود و سینه هاى آنها مالامال کینه و عداوت، آن چنان که هیچ کس باور نمى کرد روزى آنها دست دوستى و محبت به سوى هم دراز کنند و در یک صف قرار گیرند. ولى خداوند قادر متعال این کار را در پرتو اسلام و در سایه نزول قرآن انجام داد، نه تنها اوس و خزرج که از طایفه انصار بودند، چنین کشمکش را داشتند، یاران مهاجر پیامبر که از مکّه آمده بودند نیز پیش از اسلام با هم الفت و دوستى نداشتند و چه بسا سینه هایشان از کینه هاى یکدیگر پر بود، اما خداوند همه آن کینه ها را شست و از میان برد به طورى که از سیصد و سیزده نفر رزمندگان بدر که حدود هشتاد نفر از مهاجران و بقیه از انصار بودند ارتشى کوچک اما یک پارچه و نیرومند، متحد و متفق به وجود آمد که دشمن قوى پنجه خود را، در هم شکستند. 🌼🌼🌼 سپس اضافه مى کند: فراهم ساختن این الفت و پیوند دل ها از طرق مادى و عادى امکان پذیر نبود اگر تمام آنچه را روى زمین است صرف مى کردى که میان دل هاى آنان الفت دهى، نمى توانستى! (لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِی الأَرْضِ جَمیعاً ما أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ). ولى این خدا بود که در میان آنها به وسیله ایمان الفت ایجاد کرد (وَ لکِنَّ اللّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ). آنها که به وضع روحیه افراد لجوج و کینه توز مخصوصاً اقوام بى خبرى همچون مردم عصر جاهلیت، آشنا هستند، مى دانند این گونه کینه ها و عداوت ها را نه به وسیله مال و ثروت مى شود شستشو کرد، نه با جاه و مقام، تنها راه فرو نشاندن آن انتقام است همان انتقامى که به صورت زنجیره اى تکرار خواهد شد و در هر بار چهره زشت آن هولناک تر و دامنه آن وسیع تر خواهد گردید. تنها چیزى که مى تواند آن کینه هاى راسخ و ریشه دار را از میان ببرد ایجاد یک نوع انقلاب و دگرگونى در افکار، اندیشه ها و جان ها است، آن چنان انقلابى که شخصیت ها را دگرگون سازد، طرز تفکرها را عوض کند و در سطحى بسیار بالاتر از آنچه بودند قرار گیرند، به طورى که اعمال گذشته در نظرشان پست، ناچیز و ابلهانه جلوه کند و به دنبال آن دست به یک خانه تکانى در اعماق وجود خود بزنند، و زباله هاى کینه، قساوت، انتقام جوئى و تعصب هاى قبیله اى و مانند آن را بیرون بریزند و این کارى است که از پول و ثروت هرگز ساخته نیست، تنها در سایه ایمان و توحید واقعى امکان پذیر است. و در پایان آیه مى افزاید: خداوند عزیز و حکیم است (إِنَّهُ عَزیزٌ حَکیمٌ). عزت او ایجاب مى کند، هیچ کس را یاراى مقاومت در مقابل او نباشد و حکمتش سبب مى شود، همه کارهایش روى حساب باشد و لذا برنامه حساب شده او دل هاى پراکنده را متحد ساخت و در اختیار پیامبرش گذاشت تا نور هدایت اسلام را به وسیله آنها در همه جهان پخش کند. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۳، سوره مبارکه انفال) @ayehsobh