❇ تفســــــیر حس حسادت، سرانجام برادران را به طرح نقشه اى وادار ساخت: گرد هم جمع شدند و دو پیشنهاد را مطرح ساختند گفتند: یا یوسف را بکشید و یا او را به سرزمین دوردستى بیفکنید، تا محبت پدر یکپارچه متوجه شما بشود! (اقْتُلُوا یُوسُفَ أَوِ اطْرَحُوهُ أَرْضاً یَخْلُ لَکُمْ وَجْهُ أَبیکُمْ). درست است که با این کار احساس گناه و شرمندگى وجدان خواهید کرد، چرا که با برادر کوچک خود این جنایت را روا داشته اید، ولى، جبران این گناه ممکن است; توبه خواهید کرد و پس از آن جمعیت صالحى خواهید شد ! (وَ تَکُونُوا مِنْ بَعْدِهِ قَوْماً صالِحینَ). این جمله، دلیل بر آن است که آنها با این عمل احساس گناه مى کردند، و در اعماق دل خود کمى از خدا ترس داشتند و به همین دلیل، پیشنهاد توبه بعد از انجام این گناه مى کردند. 🌼🌼🌼 ولى مسأله مهم اینجاست که سخن از توبه قبل از انجام جرم در واقع براى فریب وجدان و گشودن راه به سوى گناه است، و به هیچ وجه دلیل بر پشیمانى و ندامت نمى باشد. به تعبیر دیگر، توبه واقعى آن است که بعد از گناه، حالت ندامت و شرمسارى براى انسان پیدا شود، اما گفتگو از توبه، قبل از گناه، توبه نیست. توضیح این که بسیار مى شود انسان به هنگام تصمیم بر گناه، با مخالفت وجدان روبرو مى گردد و یا اعتقادات مذهبى در برابر او سدى ایجاد مى کند و از پیشروى به سوى گناه ممانعت به عمل مى آورد. او براى این که از این سد به آسانى بگذرد و راه خود را به سوى گناه باز کند، وجدان و عقیده خود را با این سخن مى فریبد که من پس از انجام گناه بلا فاصله در مقام جبران بر مى آیم، چنان نیست که دست روى دست بگذارم و بنشینم بلکه توبه مى کنم، به در خانه خدا مى روم، اعمال صالح انجام مى دهم و سرانجام آثار گناه را مى شویم!. یعنى همان گونه که نقشه شیطانى براى انجام گناه مى کشد، یک نقشه شیطانى هم براى فریب وجدان و تسلط بر عقائد مذهبى خود طرح مى کند. برادران یوسف(علیه السلام) نیز از همین راه وارد شدند. نکته دیگر این که آنها گفتند: پس از دور ساختن یوسف(علیه السلام)، توجه پدر و نگاه او به سوى شما خواهد شد (یَخْلُ لَکُمْ وَجْهُ أَبیکُمْ) و نگفتند: قلب پدر در اختیار شما خواهد آمد (یَخْلُ لَکُمْ قَلْبُ أَبیکُمْ); چرا که اطمینان نداشتند پدر به زودى فرزندش یوسف (علیه السلام) را فراموش کند، همین اندازه که توجه ظاهرى پدر به آنها باشد کافى است. این احتمال نیز وجود دارد که چون صورت و چشم دریچه قلب است، هنگامى که نگاه پدر متوجه آنها شد، تدریجاً قلب او هم متوجه خواهد شد. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۹ سوره مبارکه یوسف) @ayehsobh