تفسیر:
آیه مورد بحث، بى آن که اصل حادثه را مطرح کند، مى گوید: کسانى که آن تهمت عظیم را مطرح کردند گروهى از شما بودند (إِنَّ الَّذِینَ جاءوُ بِالاْ ِفْکِ عُصْبَةٌ مِنْکُمْ).
زیرا از فنون فصاحت و بلاغت آن است که جمله هاى زائد را حذف کنند و به دلالت التزامى کلمات، قناعت نمایند.
واژه افک (بر وزن فکر) بنا به گفته راغب، به هر چیزى گفته مى شود که از حالت اصلى و طبیعیش دگرگون شود، مثلاً بادهاى مخالف را که از مسیر اصلى، انحراف یافته مؤتفکه مى نامند، سپس به هر سخنى که انحراف از حق پیدا کند و متمایل به خلاف واقع گردد، ـ و از جمله دروغ و تهمت ـ افک گفته مى شود.
🌺🌺🌺
واژه عُصْبَه (بر وزن لقمه) در اصل از ماده عصب به معنى رشته هاى مخصوصى است که عضلات انسان را به هم پیوند داده و مجموعه آن سلسله اعصاب نام دارد، سپس به جمعیتى که با هم متحدند، پیوند، ارتباط، همکارى و همفکرى دارند؛ عصبه گفته شده است.
به کار رفتن این واژه، نشان مى دهد توطئه گران در داستان افک ارتباط نزدیک و محکمى با هم داشته و شبکه منسجم و نیرومندى را براى توطئه تشکیل مى دادند.
بعضى گفته اند: این تعبیر، معمولاً در مورد ده تا چهل نفر به کار مى رود.
به هر حال قرآن به دنبال این جمله، به مؤمنانى که از بروز چنین اتهامى نسبت به شخص پاکدامنى سخت ناراحت شده بودند، دلدارى مى دهد که گمان نکنید این ماجرا براى شما شرّ و بد است بلکه براى شما خیر خواهد بود (لا تَحْسَبُوهُ شَرّاً لَکُمْ بَلْ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ).
این ماجرا به مسلمانان درس داد که پیروى از شایعه سازان، آنها را به روزهاى سیاه مى کشاند، باید در برابر این کار، به سختى بایستند...
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۱ سوره مبارکه نور)