🎙#پادکست جدید مدرسه 📣آیا خضر، کودک بی‌گناهی را کُشت؟ روایت نزاعی میان تعقل و تعبد 🔻چند وقت پیش کاربری در توییتر با انتشار قسمتی از انیمیشن موسی و خضر که در آن کودکی توسط خضر به قتل می‌رسد، نوشته بود: «یکی از تروماتیک‌ترین تجربه‌هایی که تلویزیون بر من تحمیل کرد بعد تماشای این بخش انیمیشن موسی و خضر بود. سنم کم بود و تا چند روز حس ترس و ناامنی شدید داشتم.» 🔹این مطلب با حملات زیادی علیه دین، قرآن و...مواجه شد و بهانه‌ای شد تا به این سوال فکر کنیم که: «یک دین باید چه چیزی داشته باشد که بگوییم حتماً از ناحیه خدا نیست؟» معمولاً وقتی با عقاید عجیبی از ادیان یا مذاهب دیگه رو‌به‌رو می‌شویم، به راحتی آن باورها را علامت نادرست بودن آن دین یا مذهب تلقی می‌کنیم. اما وقتی به باورهای نامانوسی از دین و مذهب خودمان می‌رسیم، احتمالات مختلفی را در نظر می‌گیریم تا از آنها دفاع کنیم. 🔸داستان موسی و خضر که در سوره کهف از آیه ۶۵ تا ۸۲ ذکر شده، از روایت‌های عجیبی است که به بهانه آن، جوهر بسیاری از ادراک‌های عقلی خشک می‌شود و به جای آن، نوعی تسلیم و سرسپردگی را تزریق می‌کنند. به صورتی که وقتی از خلاف عقل و اخلاق بودن یک باور دینی بگویید، بلافاصله از بسیاری از دین‌داران جواب می‌شنوید که پس با داستان خضر چه می‌کنی؟ 🔻البته در این داستان، مخاطب امکان همراهیِ آسان با علت خراب کردن کشتی یا ساختن دیوار توسط خضر را دارد، اما مساله قتل «غلام» (فَانْطَلَقَا حَتَّى إِذَا لَقِيَا غُلَامًا فَقَتَلَهُ) مخاطب را وارد فضای رازآلودی می‌کند. مخصوصاً با تلقی مرسومی که درباره علت کشته شدن «غلام» وجود دارد؛ کودکی کشته شد تا پدر و مادرش کافر نشوند! 🔹گرچه در کتب اهل کلام از گذشته توجیه‌هایی در این‌باره مطرح بوده است؛ مانند اینکه خضر چون ماموری از جانب خدا بود، اقدامش مانند مرگ‌هایی است که توسط خدا محقق می‌شود. (تنزیه الانبیا، ص۸۵) یا نقل شده که وقتی از ابن عباس درباره این آیه سوال شد، او با کنایه از اینکه انسان عادی چنین علمی ندارد، گفته بود اگر چنین آگاهی و علمی داری مانند خضر عمل کن! (تفسیر العیاشی، ج۲، ص۳۳۵) یا برخی مانند مرحوم مطهری، کار درست را کار موسی دانسته‌اند که وقتی با ابهامی مواجه می‌شود، سوال می‌کند. (یادداشت‌های استاد مطهری، ج۱۵، ص۴۱۶) 🔸اما با این حال تلقی دیگری وجود دارد که آن «غلام» اساساً کودک نبود. بلکه شخصی بالغ و راهزن بود که خدا خواست اعتبار پدر و مادر مومنش که از بزرگان قوم خودشان بودند، آسیب نبیند و خضر را برای کشتن شخصی محارب، مامور کرد. 🔻شاید شما هم مانند برخی بگویید این نوع تفسیرها در اثر فشار اندیشه‌های لیبرال و حقوق بشر ایجاد شده، اما این تفسیر ریشه در قرن دوم دارد؛ افرادی مانند مقاتل بن سلیمان و کلبی، طغیان و کفر را نه قیدی برای پدر و مادر، بلکه در توضیح خود مقتول دانسته‌اند. (تفسیر مقاتل بن سلیمان، ج۲، ص۵۹۸ و نک: الجامع لاحکام القرآن، ج۱۱، ص۲۱) 🔺ما در پادکست جدید مدرسه، مباحثه داغی در این زمینه داشتیم که چه تفسیری معتبر است؟ این گفتگو را در صفحه یوتیوب مدرسه گوش کنید. https://www.youtube.com/watch?v=D6iQf4w2iSc 🆔 @AzadFekriSchool 🌐 AzadFekriSchool.ir