🔹زمانیکه لوریس چِکناوُریان، رهبری نواختن یک اثر تازه را «با افتخاری بزرگ» بر عهده گرفت، از آن بهعنوان اوّلین «رِکوئیمِ» (= سوگسرودۀ) مذهبی ایرانی یاد کرد. این نام (Requiem)، اصطلاحی موسیقایی برای قطعههای همآوازی سوگوارانهای میباشد که به یادبود درگذشتگان و از گذشته در کلیسا، اجرا میشدند. در کنار رکوئیم، آن اثر موردنظر را میتوان حتّی در شمار «اوراتوریو»ها (Oratorio) نیز جای داد که علاوه بر گروه همسرایان، مجموعۀ سازها نیز بخشهای آن را مینوازد. در آغاز، متن اوراتوریوها براساس کتاب مقدّس «انجیل» و مکان اجرای آنها نیز تنها کلیسا بود؛ امّا امروزه، هرگونه اثر موسیقاییای که درونمایۀ دینی دارد و البته یک خط سِیْر داستانی در آن جاری است، در این دستهبندی قرار میگیرد.
🔹«خسوف»، شبیه به این دو قالب بود؛ با این تفاوت که ۱۹۴ روز پایانیِ زندگانی و قیام حضرت امام حسین (ع) را با تأکید بر هفت برهۀ برجستۀ آن مدّت روایت میکرد. آهنگساز این کار، کسی جز دکتر محمّدسعید شریفیان (1333، تهران) نبود. وی پساز ساخت سمفونیهای «سرداران» و «اروندرود» (در رثای شهیدان و رزمندگان گمنام دفاع مقدّس)، بهسراغ خلق «خسوف» رفت که گویا نخستین اثر با مضمون عاشورا، در سبک موسیقی کلاسیک و با قالب سمفونی در جهان است. تنظیم نتنوشتهاش، دو سال طول کشید و مدّتزمانِ یک ساعت و چهلوهفت دقیقهای را در بر گرفت. البته وی، ساخت موسیقیهای آئینی خود را با نگارش دنبالۀ این سمفونی و سپس سوئیتسمفونی «خورشید» (پاسداشت مقام حضرت امام علی(ع))، ادامه داد. همچنین «خسوف» را میتوان گونهای پوئمسمفونی به شمار آورد. این قالب (Poem Symphony)، دربرگیرندۀ قطعههای پیوستۀ بههممرتبطی است که موضوع آنها میتواند یک رویداد، قصّه، شعر، قاب و منظره باشد. آهنگساز در مضمونپردازی پوئمسمفونی، بیشتر بر آفرینشهای شاعرانه تکیه میکند.
🔹با سپریشدن بیست سال از اوّلین رونمایی «خسوف»، در این فرسته به بازخوانی سرگذشت خلق و اجرای آن پرداختهایم. شما میتوانید تمامی قطعههای این آلبوم را از فروشگاه دیجیتال موسیقی «بیپتونز» (
Beeptunes.com)، خریداری و دریافت کنید.
پینوشت: طرّاح گرافیک جلد آلبوم، کیانوش غریبپور میباشد.