🔹البته این عقل پیشرفته مشکلات خودش را همانطور که اشاره کردم دارد. یک محدودیتها و موانعی که نگذاشته نورانیّت خود را نشان دهد. شاید زمانی این آسیبها تا اندازه ای قابل درک بود ولی امروزه دیگر باید آنها را از جلوی پای این عقل پیشرفته برداشت. توجّهم به ابتدای کفایة آخوند خراسانی جلب شد؛ دیدم همان ابتدا باسم الله بدون هیچ توضیحی میفرماید: «و بعد فقد رتّبته علی مقدمه و مقاصد اما المقدمه ففی بیان امور ...» 👈از همان ابتدا افراد را غرق در نگاه های جزئی میکند؛ خبری از آن کلان نگری ها و اثبات کلّیات و ساختارها نیست! همانها که به انسان بصیرت میدهد و وضعیت موجود را تبیین میکند. اینجاست که باید این کلام امام صادق علیه السلام را به یاد آورد که: 📖«الْعَامِلُ عَلَى غَيْرِ بَصِيرَةٍ كَالسَّائِرِ عَلَى‏ غَيْرِ الطَّرِيقِ لَا يَزِيدُهُ سُرْعَةُ السَّيْرِ إِلَّا بُعْداً» 👈از همینجاست که امروزه تفکّر حوزوی ما بیش از آنکه به فقیه نیاز داشته باشد به فیلسوف فقه نیاز دارد. به نگاه های فلسفی باید مجهّز شود. ✅آری به نظرم یکی از مشکلات این عقل حوزوی پیشرفته آن است که برخی اقسام نگریستن دیگر را ندارد! کلان نگر نیست! ژرف نگر نیست! تاریخی نگر نیست! هر چند در استدلالگری و استنباط گری ید طولایی دارد ولی توصیف گر خوبی نیست. ✋مرادم از ژرف نگری در اینجا چیزی غیر از عمیق نگری است. فعلا عمیق نگری را به نگاه در لوازم و عواقب و امور پیرامونی اختصاص میدهم و ژرف نگری را به نگاه به مفروضات! 👈فقر جدّی در نگاه های فلسفی و درجّه دوّم دارد. البته اینکه چرا اینگونه بوده خودش بحث مستقلّی است. امروزه تاریخی نگری و کلان نگری و ژرف نگری به معنایی که گفته شد یا همان نگاه های فیلسوفانه و درجه دوّم به دانش یکی از ضرورتهای حوزوی ماست. 👈این عقل پیشرفته متأسّفانه در این زمینه نقصهای جدّی دارد. همین است که با کمال تأسّف باید گفت مبتلا به نوعی تنگ نظری و تحوّل ستیزی و تحوّل گریزی شده است. ✅وسعت نظر و تحوّل گرایی بر بستر نگاه های درجه دوّم و کلان نگری ها و ژرف اندیشی در مفروضات و نقّادی پیش پنداشته ها رخ میدهد. ✅از همینجاست که این عقل پیشرفته ورای آنکه بسیار عقل نقّادی است چندان عقل نظریه پرداز و تحوّل گرایی نیست. اگر با همین پیشرفتگی که دارد خود را به نگاه های فلسفی نیز امتداد داده و از افق آن نوع نگاه ها به بررسی های جزئی و درجه اوّل برگردد اوج برتری خود را نشان میدهد. رقیبی برایش نمی ماند. ⚪️کتاب بحر الفوائد مرحوم میرزا محمد حسن آشتیانی شاگرد شیخ انصاری را که در شرح رسائل استادش است تورّق میکردم. واقعا عظمت این همه تدقیق و فکر و تعمّق و اوج پیشرفته بودن این عقل حوزوی من را گرفت. 👈ولی واقعا تأسّف خوردم که چرا این عقل به این پیشرفتگی و نبوغ به خاطر کلان نگر نبودن و فقر در نگاه های درجه دوّم برکت نکرده است. برخی از این دست کتابها و رساله های علمی را میخوانم احساس میکنم این نعمت بزرگ را اسراف کرده اند. 👈در نقاط حساس بحث تمرکزش نداده اند. ولی واقعا از عظمت خیره کننده ی این عقل پیشرفته به اعجاب آمده ام. واقعا بی بدیل است. سابقا هم در بذل خاطر ۱۳۶ نکاتی در این زمینه بیان کردم.