باسمه تبارک و تعالی (۶۴۲)
«نکاتی پیرامون تفسیر شریف المیزان» (۱)
«پیشینه ی تاریخی ظهور تفسیر المیزان»
«نظریه ی بازگشت به اسلام سید جمال الدین اسد آبادی و تحول دانش تفسیر قرآن»
🔹بارها دیده ام تصوّر دقیقی از جایگاه تاریخی تفسیر المیزان و همچنین نظریّه ی تفسیر قرآن به قرآن شکل نگرفته است. گاهی گمان میکنند ظهور این تفسیر حالت ابتدا به ساکن داشته و یا نظریه ی تفسیر قرآن به قرآن یک امر روشن و طبیعی است. به زعم یکی از روشنفکران معاصر حرف جدیدی نیست و فرقی با تفسیر کانت به کانت ندارد!
💡به ذهنم خطور کرد نکاتی ابتدا در جایگاه تاریخی آن بیان کنم و سپس توصیفی از نظریه ی قرآن به قرآن ایشان بیاورم تا جایگاه واقعی این تفسیر عظیم در پهنه ی این دانش کهنسال روشنتر شود.
🔸پیشینه تفسیر المیزان🔸
یکی از علوم پیشران در حوزه ی تمدّن اسلامی علم تفسیر قرآن کریم و قرائات آن بوده است. در ابتدا به مرور تفسیر قرآن با روایت و سپس قول صحابی و تابعین و در ادامه تفسیر قرآن با علوم لغت عرب شیوع یافت. همچنین با ایجاد فرقه های اسلامی و رشد دیگر علوم امتدادهای آنها باعث ایجاد گرایشهای فرقه ای، کلامی، عرفانی، فلسفی و بلاغی در تفسیر شد.
👈خلاصه ای از مراحل شکل گیری تفسیر را در خصوص سطح ادبی آن را در مقدّمه ی کتاب مغنی الأریب بیان کرده ام. با رشد گرایشهای تفسیری مختلف و غنای علم تفسیر علوم مقدّماتی برای تفسیر شکل گرفت و هر چه میگذشت تفسیر قرآن کریم دورتر و دیریابتر میشد.
👈گویا بین فهم قرآن کریم با حجم عظیمی از کتب تفسیر روایی و تحلیلهای ادبی و تفسیری و اقوال و گرایشهای مفسّرین حجابی ضخیم ایجاد شده بود
⬇