باسمه تبارک و تعالی (۹۹) «بلاغت استدلال در متون دینی» «استدلال اضافی و استدلال حقیقی» 🔵یکی از فضلا پرسشی در مورد روایت «عرفت الله بفسخ العزائم و نقض الهمم» مطرح کردند؛ این چطور استدلالی است؟ آیا میشود آن را به بیانی برهانی تحویل برد؟ 💡البته بعید نیست با تدبّر بتوان نکاتی در این زمینه بیان کرد ولی نکته ای در پاسخ به ذهن خطور کرد که باز به ذهن خطور کرد آن را با مقداری پردازش بذل کنم. 💡به گمانم کلید یا شاه کلید بسیار مهمّی در درک بخشی از استدلالهای موجود در متون دینی است. آن هم تفکیک بین استدلال اضافی و استدلال حقیقی و فرق گذاشتن بین استدلال اضافی با استدلال جدلی و خطابی! ✅توضیح آنکه یکی از اکتشافات بزرگ علمای بلاغت کشف تأثیرات محیط و مخاطب در نحوه بیان کلام توسّط متکلّم است. کلام تنها ناظر به واقعیت محض و لیسیده رانده نمیشود بلکه متکلّم متناسب با محیط و مخاطب به بیان واقعیت میپردازد. از همینجاست که در علم بلاغت به صورت کلّی کلام به دو قسم حقیقی و اضافی قابل تقسیم است. ✅کلام حقیقی همان کلامی است که کاملا در آن بیان محض واقعیت بدون تأثّر از عامل دیگر لحاظ شده است. کلام مضاف کلامی است که در آن به بیان واقع با لحاظ محیط و مخاطب و دیگر مؤثّرات پرداخته شده است.