معيار گرايی در برابر غلات 🔺امام صادق (علیه السلام) به ياران و شيعيان خود سفارش مينمود كه در شناخت اهل بيت (علیهم السلام) و معارف دينی، قرآن و سنّت پيامبر را معيار قرار دهند. هر آنچه با آنها منطبق بود بپذيرند وگرنه رد كنند. 🔺آن حضرت به شيعيان توصيه مينمود كه درباره ائمه غلوّ نكنند و ميفرمود: هر آنچه را غاليان درباره ما گفته اند واقعيت ندارد و ما آن را قبول نداريم و آنچه را كه از زبان خودمان درباره جايگاه ما شنيديد بپذيريد. 🔺امام صادق (علیه السلام) به منظور طرد افكار غاليان فرمود: «لعن اللّه من قال فينا ما لا نقوله في انفسنا و لعن اللّه من ازالنا عن العبودية للّه الذي خلقنا و اليه مأبنا و معادنا و بيده نواصينا».[1] 🔺همچنين آن حضرت به شيعيان سفارش كرد در پذيرش احاديث اهل بيت، قرآن و سنّت پيامبر را معيار قرار دهند؛ يعني آن دسته از احاديث را كه موافق قرآن و سنّت است اخذ كنند: «لا تقبلوا علينا حديثاً الا ما وافق القرآن و السنّة او تجدون معه شاهداً من احاديثنا المتقدمه... ؛[2] از ما حديثی را نپذيريد، مگر آنكه موافق با كتاب و سنّت باشد يا از ديگر احاديث ما شاهدی بر آن بيابيد. » 🔺توصيه امام (علیه السلام) بدان دليل بود كه غلات، حديث جعل ميكردند. از اين رو امام صادق (علیه السلام) خطاب به مغيرة بن سعد، يكی از سران غلات فرمود: «همانا مغيرة بن سعد كه خدايش لعنت كند، احاديث فراوانی در كتب اصحاب پدرم گنجانده (جعل كرده) كه آنها را بيان نكرده است. پس تقوا پيشه سازيد و چيزی را كه مخالف قول خدا و سنّت پيامبر است، نپذيريد. »[3] 🔺هم چنين امام صادق (علیه السلام) به ياران خود توصيه نمود كه در شناخت اصول عقايد و آموزه‌های دينی، قرآن و سنّت را معيار قرار دهند، زيرا غاليان، عقايد كاذب را ارائه ميدادند و از آن تبليغ مينمودند. در چنين فضايی بود كه امام با غلات برخورد كرد و خطاب به آنان فرمود: «توبوا الي اللّه فانّهم فسّاق كفّار مشركون؛[4] به سوی خدا برگرديد، چون شما فاسق، كافر و مشرک هستيد». 🔺و در جای ديگر فرمود: اينها (غلات) چيزهایی شنيده اند، اما حقيقت آن را درک نكرده اند، چون در شناخت حقايق دينی، نظرهای خود را مبنا قرار داده و به نيروی فكر خود توسل جسته اند،... علت اين كار، تكذيب رسول خدا و افترا بر او و جرئت بر انجام گناهان است. »[5] 🔺به كارگيری اين شيوه (ارائه معيارها) موفقيت آميز بود، زيرا موجب شد عقايد و افكار غاليان زير سؤال برود. افزون بر آن، اين شيوه جلوی جعل حديث را نيز گرفت. مهم تر از همه آنكه باعث گرديد مردم در شناخت ائمه و اصول عقايد كمتر دچار مشكل شوند. اين همان هدفی بود كه امام در صدد تحقق آن بود. 🔺شيوه مبارزه امام صادق (علیه السلام) با غلوّ و غلات به ما می آموزد كه در شناخت اهل بيت (علیهم السلام) از هرگونه افراط و تفريط پرهيز نموده و اعتدال را رعايت كنيم. نه آنها را از مقاماتی كه دارند بالاتر ببريم و به مقام خدايی برسانيم و نه مقاماتی را كه در آيات و روايات برای آنها بيان شده انكار كنيم؛ چنانكه امام علی (علیه السلام) فرمود: «هلک فيّ رجلان: محب غال و مبغض قال؛ [6] درباره من دو كس هلاک شدند: يكی، دوستی كه از حدّم گذراند و ديگری، دشمنی كه از مقامم فرو كشاند.» 🔺ائمه ديگر نيز به شدت با غلوّ مبارزه مينمودند. علامه مجلسی (ره) حدود هزار روايت را از ائمه در اين باره ذكر كرده است.[7] 🔺عالمان و فقيهان شيعه نيز با غلوّ و غلات برخورد و غاليان را نكوهش ميكردند. مرحوم شيخ صدوق ميفرمايد: اعتقاد ما درباره غلات اين است كه آنها كافرند و از يهود و نصاری بدترند.[8] متأسفانه امروزه يكی از آفات و آسيب‌های جدّی جامعه ما، غلوّ و غلوّگرايی است كه در قالب‌های مختلف ظهور ميكند. اگر از اين امر جلوگيری نشود، معارف اهل بيت (علیهم السلام) آسيب ميبيند و مردم در شناخت شيعيان واقعی دچار مشكل ميشوند. افزون بر آن، گسترش فرهنگ غلوّ آثار سوء اعتقادی و سياسی... در دين دارد كه بسيار خطرناک است. 📚[2] بحارالانوار، ج ۲۵، ص ۲۸۷ - ۲۸۸. 📚[3] همان. 📚[5] حيات فكري و سياسي امامان شيعه، ص ۲۶۳. 📚[6] نهج البلاغه، كلمات قصار، شماره ۱۱۷. 📚[7] بحارالانوار، ج ۲۵، ص ۳۶۵. 📚[8] الاعتقادات في دين الامامیه، ص ۷۱. @botshenasi