💡الْمُقَصِّرُ فِي حَقِّكُمْ زَاهِقٌ
مقصره جریانی اعتقادی - شیعی است که در نیمه سده دوم هجری در کوفه به فعالیت پرداخت. به رغم اینکه محققانی در عصر حاضر مقصره را از پیروان فرمان بردار اهل بیت علیهم السلام بر میشمارند، اما در واکاوی احادیث و اندیشههای کلامی این گروه مشخص میشود که آنان در تطور اندیشههای مبتنی بر عدم عصمت امام سهیم بودهاند و متکی نبودن علم امام بر علوم سماوی را وارد کلام شیعه کردهاند. نزد برخی از آنان واجب الطاعة بودن امام، نه به نص، بلکه به گونهای دیگر تفسیر میشد. این گروه که با نام مقصره در لسان احادیث و با نام بتریه در منابع رجالی شناخته میشوند، خود را جزئی از جامعه شیعی میدانستند و بیشترین نقش را در نقل میراث فکری اوائل البتریه ایفا کردند. البته دستهای از گروه حاضر که پیوند تنگاتنگی با سلیمانیه (از زیدیه) داشتند از سوی اهل بیت علیهم السلام طرد شدند. نظریه امامت مفضول باعث شد تا افراد برجسته غیرشیعی هرچه بیشتر خود را به گروه فوق در تثبیت عدم وصایتی بودن جانشین رسول الله صلی الله علیه و آله با انگیزه های سیاسی نزدیک سازند، اما امام در تعامل با دسته دوم این جریان، آنان را شیعه خواندند، البته جهل اعتقادی که در میان این دسته به گرایشهای غیرشیعی دامن میزد، گاهی جنبه سیاسی نیز به خود میگرفت. همچنین با مقایسه روایتهای تقصیر و روایتهای بتریه در مییابیم که اساس جهل اعتقادی مقصره، در باب علم امام بوده است که این اندیشه همچنان در برخی حلقههای فکری شیعه به ویژه تا زمان امام جواد علیه السلام باقی ماند که به عنوان محوریترین مسئله با مناقشههایی توأم گردید.
📚 کاجی، قاسم و رضوی، رسول، بتریه و اندیشه تقصیر، ص ۱۶۲
#تقصیر #مقصره
@BotShenasi