شماره دوم 3⃣ نکته سوم که باید توجه داشت این است که مرحوم صدوق در کتاب خصال بعد از ذکر این روایت و توضیح آن از امام رضا علیه اسلام به اختلاف ذبیح بین اسماعیل و اسحاق اشاره می کنند و می فرمایند که ذبیح بودن اسحاق روایات صحیحی دارد که نمی توان آن را کنار گذاشت و وجه ذبیح بودن اسحاق این است که ایشان نیز تمنی این را داشت که مانند برادرش ذبح شود و بر این مطلب صبر کند و بخاطر این تمنی نیز اسحاق بین ملائک به ذبیح شناخته می شود.[11] همین نکته را در کتاب عیون تکرار می کند، به علاوه یک مطلب مهم که در تفسیر این روایت بسیار موثر است و آن هم این که شیخ صدوق می فرماید من در کتاب النبوه (از آثار شیخ صدوق که به دست ما نرسیده است) روایات مربوط به تمنی اسحاق و تسمیه ایشان به ذبیح توسط ملائک را آورده ام.[12] در روایتی نیز حضرت امیر المومنین علیه السلام در پاسخ به سوالات یک فرد شامی تعبیر «اسحاق ذبیح الله» را بکار می برد.[13] شیخ صدوق در خصال جمع بندی خود از «ذبیحین» را اسماعیل و اسحاق بیان می کند، او این نکته را اضافه می کند که در عرب به عمو نیز گاهی «اب» اطلاق می شود و به همین دلیل پیامبر خود را فرزند اسحاق می داند.[14] 🔹🔸با توجه به نکات بیان شده و اشکالات وارد بر قضیه ذبح عبدالله و نکته ی شیخ صدوق مبنی بر ذبیح بودن جناب اسحاق و مویدات آن به نظر می رسد جمع بندی شیخ صدوق قابل قبول باشد. در پایان لازم است این نکته را یادآور شد که اهل تسنن، ذبیح واقعی که ماجرای امتحان حضرت ابراهیم درباره او رخ داد را جناب اسحاق می دانند و طبق عقیده آنها جناب اسماعیل اصلا لقب ذبیح ندارد فلذا مراد از «ذبیحین» در این روایت را جناب عبدالله و جناب اسحاق می گیرند؛ اما شیعیان قائل به این هستند که ذبیح واقعی جناب اسماعیل است و ذبیح بودن اسحاق از باب تمنی می باشد. ⬅️شاکله اصلی و جمع بندی این بحث تقریر بیانات #استاد_دهبان حفظه الله می باشد و فقط مقداری ترتیب مباحث و اضافه کردن برخی منابع از اینجانب بوده لذا اشکالات و نواقص مطلب بر عهده اینجانب است. 📎لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3 ❇️ عضو کانال اندیشکده مستعدان شوید