حکایت تفسیرهای متعدد آخوند ملافتحعلی سلطان آبادی
آیت الله ابوالقاسم علیدوست
شاید بتوان آن دست مطالبی که در ماجرای ملاقات چند تن از بزرگان علمی وقت، با مرحوم آخوند ملا فتحعلی سلطان‌آبادی، از تفسیر آیات قرآن، میان ایشان گذشت را، به عنوان لطائف قرآنی یاد کرد!
واقعه ی یادشده توسط مرحوم سید محسن حکیم در کتاب «حقائق الاصول» (جلد ۱ صفحه ۹۵) نقل شده است که خلاصه آن بدین قرار است: یکی از اعاظم (که مراد مرحوم نائینی است) می‌گوید: روزی به همراه برخی عالمان بزرگ، از جمله سید اسماعیل صدر رحمةاللهعلیه و میرزا حسین نوری رحمةاللهعلیه و سید حسن صدر رحمةاللهعلیه، در خدمت آخوند ملا فتحعلی سلطان‌آبادی بودیم که ایشان به مناسبت، آیه‌ی ۷ سوره‌ی حجرات *وَ اعْلَمُوا أنَّ فيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ يُطيعُكُمْ في كَثيرٍ مِنَ الْأمْرِ لَعَنِتُّمْ وَ لكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإيمان...* را تلاوت کردند و سپس به تفسیر فراز *حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإيمان...* پرداختند؛ بیان و برداشت ایشان چنان بدیع و جذّاب بود که حاضران در مجلس (که خود از بزرگان علمی روزگار بودند)، ضمن پذیرش آن، از این که پیش از آن، خود بر چنین برداشتی واقف نشده اند، اظهار تعجّب کردند. روز بعد نیز در محضر آن عالم بزرگ حاضر شدند و تفسیری جدید و بدیع از همان آیه‌ی قبل از وی شنیدند که همچنان پذیرش و تعجّب ایشان را در پی داشت. این روند تا نزدیک به سی روز ادامه یافت و ایشان حدود سی معنای جدید و لطیف از آیه موردنظر بدست دادند! تا نگردی آشنا زین پرده رمزی نشنوی...
مرحوم سید محسن حکیم ماجرای فوق را از قول یکی از اعاظم مطرح کرده است؛ مرحوم آقای ستوده در ضمن نامه‌ای به مرحوم سید محسن حکیم، در مورد هویّت این «بعض الأعاظم» در نقل یاد شده پرسیده بودند؛ این جانب ضمن اطّلاع از وجود چنین نامه‌ای، در آخرین ملاقاتی که با استادم مرحوم آقای ستوده داشتم، از پاسخ مرحوم حکیم به نامه ی یاد شده پرسیدم. ایشان فرمودند: مرحوم حکیم در جواب نامه مرقوم داشتند که: منظور از «بعض الأعاظم» در ماجرای یاد شده آقای نائینی است. بر این اساس حکایت یاد شده دارای سند روشنی است و مرسل نیست. به این نحو که بنده با واسطه مرحوم آقای ستوده رضوان‌الله‌تعالی‌علیه و ایشان نیز از آقای حکیم و آقای حکیم نیز از مرحوم نائینی نقل کرده‌اند(که با همین سند قابل انتقال به دیگران است).
📚http://a-alidoost.ir/persian/lessons/27101/
🔰@deraiat