⭕️انبیاء در آغاز هم به دنبال ایجاد "مدینه" هستند و تربیت را فردی نمی‌دانند؛ زیرا مناسبات بیرونی در افراد مؤثر است؛ از آن‌جا که انسان و تمام موجودات، "هویت ارتباطی" دارند. 🔰استاد محمدتقی سبحانی حفظه‌الله ♦️این‌که می‌گوییم انبیاء در آغاز، "مدینه" ایجاد می‌کنند، یعنی به دنبال ایجاد "مدینه" هستند و تربیت، تربیت فردی نیست؛ یکی از استدلال‌ها و مبانی ما همین است که تغییر مناسبات بیرونی در شناخت، تعقل من، در ظرفیت ارادهٔ من، در شیوهٔ رفتاری من تأثیر می‌گذارد؛ یعنی به‌صورت طبیعی این‌گونه نیست که اگر این را تحلیل انسانی کردیم، این انسان تنها و منعزل باشد؛ بلکه وی در بطن و متن جامعه با مجموعهٔ عناصر بیرونی ارتباط دارد؛ چنان‌که در حوزهٔ بدن، این بدن اکسیژن می‌خواهد یا نمی‌خواهد؟ غذا می‌خواهد یا نمی‌خواهد؟ این اکسیژن و غذا و امثال این‌ها در حوزهٔ شناختاری من تأثیر دارد؟ بله، مؤثر است. همین است که اتفاقاً تحریک می‌کند‌، جهل می‌آید تحریک می‌کند و زمینهٔ معرفتِ درست را بر من می‌بندد. «کاد الفقر ان یکون کفرا» یعنی چه؟ یعنی زمینه‌سازی است دیگر. یعنی من واقعاً در شدت و نیاز زن و بچه و زندگی و همه‌چیز در تنگنا هستم و دیگران دارند پیشرفت می‌کنند و من ماندم. این زمینه‌ها... همین جسم من، محیط من چه می‌کند؟ زمینه درست می‌کند که جهل بیاید بر عقل در تشخیص غلبه کند و تشخیص عقلانی دچار اختلال شود. می‌آید اراده را تضعیف می‌کند و زمینهٔ حریت مرا جهل پر می‌کند. ❓سؤال: این تأثیر و تأثر فرد به فرد است یا یک موجود اجتماعی مهیمنی است؟ ♦️حجت‌الاسلام سبحانی: ما که اصل وجود فرد بیرون از اجتماع را انکار نمی‌کنیم. می‌شود یک انسانی برود در جنگل و کاملاً بریده از همهٔ مناسبات اجتماعی باز زندگی کند؛ ولی باز تأثیر و تأثر با بیرون هست؛ همان‌جا بدنش هست، نیازها هست، همان‌جا طبیعت است. انواع گوناگون عوامل وجود دارد. من می‌خواهم بگویم حتی این فرمایش حضرت‌عالی به وجود جامعه منوط نیست؛ حتی فرد در مناسبات طبیعی حیات خودش، این ارتباط بیرونی را دارد. اصلاً کل موجودات، هویت‌شان ارتباطی است. انسان این حوزهٔ ارتباطی‌اش پیچیده‌تر و عمیق‌تر است؛ چون ما یک موجود ارتباطی هستیم، زمینه‌های بیرونی می‌تواند در شناخت عقلانی ما یا در تحرکات نفسانی ما یا در بسط ارادهٔ ما یا در تضییق ارادهٔ ما مؤثر شود. 🆔@Asre_jadid_57