هندسه فقه رایج ترین تقسیم‌بندی ابواب علم فقه -در آثار فقهای امامیه- دسته بندی محقق حلی در کتاب «شرایع الإسلام» است که کتاب خود را در چهار بخش تدوین کرده است: «عبادات؛ عقود؛ ایقاعات؛ احکام» و شهید اول (متوفی ۷۸۶) در کتاب «القواعد و الفوائد» در توضیح این تقسیم‌بندی و فلسفۀ آن فرموده است: هدف حکم شرعی یا آخرت است و یا دنیا، احکامی که برای سعادت اخروی، تشریع شده است، #عبادات است و احکام مربوط به سعادت دنیوی بشر نیز بر دو گونه است: نخست: آنکه به تعبیر لفظی(صیغه) احتیاج دارد و خودش به دو گروه تقسیم می‌شود: عقود (عبارت لفظی از دو نفر) و ایقاعات (عبارت لفظی از یک نفر) دوم: آنکه به تعبیر لفظی احتیاج ندارد پس در گروه احکام آورده می‌شود. نقد شهید مطهری: 1. جدا کردن عقود و ایقاعات، سبب شده است که ابواب نکاح و طلاق در دو باب مختلف بررسی شوند با اینکه هر دو مربوط به حقوق خانوادگی است، یكی برقراری پیوند زناشویی است و دیگری گسسته شدن آن، 2. بر اساس این تقسیم بند، اجاره وجعاله با همه قرابت ذاتی و ماهوی میان آن‏ها، به دلیل اختلاف در عقد و ایقاع بودن، از یك‏دیگر جدا شده اند. 3. سبق و رمایه به دلیل این‏كه مشتمل بر عقد است از جهاد كه به خاطر آن تشریع شده، به كلّی جدا شده است، 4. اقرار كه از توابع ‏كتاب ‏القضاء است، در بخشی غیر از بخش كتاب‏ القضا واقع شده است. 5. كتاب ‏القضا و كتاب الاطعمه و الاشربه و كتاب الارث، بدون هیچ‏ مشابهتی؛ به دلیل این كه نه عبادتند و نه عقد و نه ایقاع، داخل در یك گروه (احکام) شناخته شده‏ اند. https://eitaa.com/DUROUS_ALSHABAB