💠 انقلاب اکبر و عدالتخواهی اسلامی| بخش دوم 🔹 فارغ از توأمان بودن عدالت و معنویت در نگاه اسلامی؛ از حیث تخصصی اجتماعی و اقتصادی نیز عدالت اسلامی تفاوت های اساسی با عدالت های چپ و راست مدرن دارد. به عنوان مثال شاخصه رایج نظریات مدرن عدالت اولویت دادن پسینی به مرحله توزیعی است در حالی که اسلام به صورت پیشینی و در دو مرحله تکوینی و فرایندی نیز به ضرورت عدالت توجه و تأکید دارد و همین خود ویژگی مثبتی است چرا که از جنس پیشگیری قبل از بیماری و نیاز به درمان است! اسلام منتظر نمی ماند تا رقابت در هر شرایط ناعادلانه ای آغاز شده و با هر فرایند ظالمانه ای ادامه یابد تا در انتها تلاش در جهت توزیع عادلانه یا منصفانه داشته باشد! نمونه دیگر مسئله برابری است که در بسیاری از قرائت های چپ، برابر با عدالت انگاشته میشود اما اسلام برابری را گاه حتی بی عدالتی می داند. از طرف دیگر اسلام و انقلاب اسلامی عدالت را محدود در وجه مادی آن تصور نکرده و منحصرکردن عدالت و انسان و هستی به وجه مادی را بزرگترین ظلم و ضدعدالت علیه بشریت می داند. از حیث گستره نیز عدالت را صرفا منحصر در مرزهای جغرافیایی تصور نکرده بلکه آن را موهبت و البته مسئولیتی برای تمام جهانیان و به ویژه مستضعفان مسلمان و غیرمسلمان آن قلمداد میکند. 5⃣ حریت 🔹 آزادی خواهی وجه مکمل عدالتخواهی اسلامی انقلاب است که در ارتباط متقابل و متکامل با آن قرار دارد. این وجه انقلاب نیز ویژگی های منحصربه فردی دارد؛ علاوه بر توجه به آزادی های معنوی به عنوان گمشده جهان بیمار معاصر، عنایت به عدالت در آزادی و آزادی برای همه و در سایه عدالت و نه آزادی صرفا برای طبقه خاص یا در جنبه های خاص، از وجوه تمایز آزادی خواهی اسلامی انقلاب ایران است. 6⃣ معرفت 🔹 انقلاب ایران با تمام شور و احساسی که دارد خالی از یک بعد معرفتی عمیق و دقیق نیست بلکه هم توسط علمای عامل و مبتنی بر علوم اسلامی هدایت شده و هم اعتقاد و اعتماد حداکثری اجتماعی و تاریخی مردم به آن علوم و علما وجود داشته و حقیقتا همین قوت معرفتی مطابق با حقیقت هستی و متناسب با بستر تاریخی و فرهنگی و با هدایت علمای عامل بوده است که توانسته در عقل و قلب ایرانیان تحول و جوش و خروشی بی سابقه و گسترده ایجاد کرده و آنها را قادر به کنش های انقلابی در مقیاس کلان و تام یک امت کند. قابل انکار نیست که تحقق خارجی و اجتماعی انقلاب ایران محصول فقه انقلابی اسلامی است، فقه به عنوان علم تجویزی روشمند و ریشه داری که پیوندهای ناگسستنی با لایه های مختلف حیات انسان ایرانی دارد. البته فقه اسلامی به ویژه در مشرب و اندیشه و عمل رهبران انقلاب پشتگرم به پایه های مستحکم فلسفه اسلامی و آغشته و دلگرم به عرفان اسلامی است و برآیند این سه علم به هم پیوسته به عنوان حکمت اسلامی است که انقلاب اسلامی را محقق و موفق کرده است، حکمتی که چکیده و نتیجه قرن ها تحقیق و تفحص در معارف اسلامی است. اعتماد مردمی به معرفت و مرجع اسلامی در راهبری انقلاب، هم ناشی از روح و روحیه اسلامی و هم نتیجه تجارب تاریخی متفاوت و متعدد علوم و علمای اسلامی در طلایه داری نهضت ها و انقلاب های ایرانی؛ از سربداران تا تنباکو تا مشروطه تا نفت و سرانجام انقلاب اسلامی ایران. 💠 باید توجه شود که پنج خصلت ذکر شده نیز هماهنگ با معرفت اسلامی و حتی به معنایی مولود آن هستند. برای نمونه عدالتخواهی اسلامی به واسطه معرفت اسلامی معنی و تعین پیدا کرده و امروزه هم اگر پیگیری عدالتخواهی بیش از پیش ضروری است، بهترین و شاید تنها راه آن احیا و بسط عدالتخواهی و عدالتپژوهی اسلامی است. این امری کاملا طبیعی و منطقی است که تداوم انقلاب باید به مدد علل پدیدآورنده آن باشد، در واقع انقلاب پدرخوانده نمیخواهد! البته تلاش در جهت عدالتخواهی و عدالتخوانی اسلامی به ویژه در زمینه اجتماعی محدود به فقه اجتماعی انقلابی نیست بلکه احیا و تکوین علوم اجتماعی اسلامی مسئله محور و مردمی و کارآمد مبتنی بر حکمت و میراث اسلامی و با استفاده تهذیبی از علوم اجتماعی موجود به ویژه گرایش های انتقادی آن ضرورتی انکارناپذیر دارد. ✍ کیوان سلیمانی 🔸 یادداشتی کوتاه برای نشریه قسط جنبش عدالتخواه. 💠 جامعه شناسی اسلامی 💠 @iisociology