جامعه سالم، واحد و معنوی علیه طبقه فاسد،
متفرق و حیوانی.
بخش پنجم و پایانی
جامعه عدالتخواه توحیدی
در جامعه مطلوب امام خمینی فساد و آسیب شیوع ندارد زیرا آسیبهای اجتماعی، بیش از هر چیزی ناشی از ساختار فاسد و فسادزاست و با برپایی سیستم عادلانه، آسیبهای اجتماعی از جامعه رخت برمیبندد. محور و مقدم دانستن ساختار و مقصر ندانستن افراد در این نگرش، زمینه را برای اصلاحات اجتماعی فراهم میآورد:
«نمیخواهند این مملکت اصلاح بشود؛ اجانب نمیخواهند مملکت آباد شود... اگر راست میگویند برای بیکاران کار پیدا کنند. این جوان بعد از بیست سال تحصیل، کار میخواهد. فردا، که فارغ التّحصیل میشود، سرگردان است. اگر معاشش فراهم نشود نمیتواند دین خود را حفظ کند. شما خیال میکنید آن دزدی که شب ها از دیوار، با آن همه مخاطرات، بالا میرود و یا زنی که عفت خود را میفروشد، تقصیر دارد؟ وضع معیشتْ بد است که این همه جنایات و مفاسد، که شب و روز در روزنامهها میخوانید، به وجود میآورد.» (۲۱ فروردین ۱۳۴۳)
جامعه واحد علیه طبقه متفرق
جامعه مطلوب از منظر امام یعنی جامعه توحیدی. توحید به عنوان مهمترین پیام دعوت انبیا یک دلالت اجتماعی مهم دارد و آن وحدت جامعه حول محور حق و قول خداست. جامعهای اگر توحیدی شد یعنی ولایت پیدا میکند و یک جبهه و یک صف شده در راستای حق حرکت میکند:
«جامعه توحیدی معنایش این است که همه اینها به خدا فکر کنند، توجه به خدا داشته باشند نه هرج و مرج باشد... یعنی همه آمدند با هم به طور وحدت کلمه، وحدت فکر... اما چنانچه انسجام پیدا بکنیم، همه گروهها پشتیبان هم باشند.. جامعه توحیدی به این معنا پیدا بشود که همه پشتیبان هم و همه با وحدت کلمه و با وحدت نظر، بدون اینکه یکی بگوید نه، یکی بگوید آری، اگر این طور بشویم ان شاء الله پیروز هستیم.» (صحیفه امام، ج ۱۱، ص ۴۱۷_۴۲۲)
جامعه معنوی علیه طبقه حیوانی
از دید امام «در اسلام همه امور، مقدمه انسانسازی است.» (صحیفه امام، ج13،ص 172) نهایت هدف از خلقت اسلام و دلیل دعوت انبیا رشد و تکامل انسانی است. اما معنویت نه تنها غایت، بلکه نقطه آغاز نیز هست. همانطور که همه تلاشها برای معنویت است و آرمانهای اجتماعی مقدمه انسانسازی است، معنویت، راهکار پیشرفت جامعه نیز هست:
«اینهایی که همه توجهشان به این است که کاخها برای خودشان درست کنند، حتی برای حیوانات خودشان، برای سگهای خودشان کاخ درست میکنند. اینها نمیتوانند به فکر مردم و آن گرسنههایی باشند که در کشورهای خودشان هست؛ و لهذا میبینیم که نفت همین مردم بیچاره را میبرند به جیب امریکا میریزند و ملتشان آن طور گرسنه و پابرهنه هستند. اینها احساس دیگر ندارند، اینها احساس انسانی از دستشان رفته. این توجه به زرق و برق دنیا انسان را از آن احساس انسانیاش میبرد، یک حیوان است در بین مردم راه میرود. کوشش کنید معنویت را تقویت کنید در بین این ملت. با معنویت است که شما میتوانید استقلال خودتان را حفظ کنید و آزادی خودتان را حفظ کنید و به مراتب کمال برسید.» (۱ فروردین ۱۳۶۲)
✍ کیوان سلیمانی
@edallat