🇮🇷
ابعاد اخلاقی سردار شهید سلیمانی 🇮🇷
دکتر محمد جواد فلاح
🔸 درآمد
در بین شخصیتهای اثرگذار نظامی ایران، شخصیت شهید والا مقام حاج قاسم سلیمانی؟ره؟ بسیار ممتاز وویژه است. شخصیتی که در میدان نظامی شیر درنده و در میدان معنویت و اخلاق گوی سبقت را از دیگران میرباید. از اینرو شناخت شخصیت اخلاقی او بسیار حائز اهمیت است. شخصیت حاج قاسم را میتوان الگو و مدل مجسم اخلاقی در عرصههای مختلف سیاسی، نظامی و اجتماعی دانست.
شخصیت اخلاقی شهید سلیمانی در چند محور قابل ارزیابی است: 1. بصیرت اخلاقی، 2. روحیات و عواطف اخلاقی، 3. رفتارگرایی اخلاقی در مواجهه با خود و دیگران. ازسویی عرصههای فعالیت شهید سلیمانی چه در عرصه نظامی چه سیاسی و اجتماعی و حتی خانوادگی و فردی بیانگر ظهور ویژگیهای اخلاقی و معنویت این شخصیت والاست که میتواند الگوی نسل جدید انقلابی باشد. در این مقاله سعی برآن است تا با تبیین شخصیت اخلاقی شهید حاج قاسم سلیمانی برخی از مهمترین شاخصههای اخلاقی او تبیین گردد.
🔸1. بعد شناختی(بصیرت اخلاقی)
مسئله بصیرت اخلاقی از جمله مسائلی است که در بیانیه گام دوم منعکس شده است. این بصیرت از چه راهی ممکن است در فرد ایجاد شود. دیدگاههایی در این باب طرح شده و اساسا شکلگیری معرفت اخلاقی را از مسیر عقل و دانش و از سویی مبتنی بر آموزههای دینی تفسیر کردهاند. به نظر میرسد نوع شناخت اخلاقی که شهید سلیمانی از آن برخوردار بود مبتنی بر تقوی و اخلاص است که ایشان را در ابعاد مختلف بصیرتمند ساخته بود. این نوع شناخت محصول ایمان و عمل صالح و تقوای الهی است.
بصیرتی که اینجا مد نظر است از راه مراقبت و اعمال شایسته قابل تحقق است از اینرو رعایت تقوای الهی بصیرت آفرین است: «إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً » اگر تقوا بورزید خداوند قوه تشخیص و جداسازی حق از باطل به شما عنایت میکند. پرهیزکاری و انجام واجبات و پرهیز و دوری از محرمات، به انسان نورانیت و روشنبینی درونی میبخشد به گونهای که انسان در پرتو آن میتواند حق و باطل را از هم تشخیص دهد و وسوسههای شیطانی را به راحتی بشناسد و خود را از دام آن رهایی بخشد. قرآن کریم در این باره میفرماید: «إِنَّ الَّذينَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ تَذَكَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُون » پرهیزکاران هنگامیکه شیطانی پیرامون حریم آنها گردش کند متوجه میگردند و بیدار و بصیر میباشند». چنین بصیرتی در شخصیت حاج قاسم سلیمانی در همه حالات قابل تصور است از احوالات شخصی تا میدان مبارزه. او مصداق این جمله امیرمؤمنان؟ع؟بود که «حَمَلُوا بَصَائِرَهُمْ عَلَى أَسْيَافِهِمْ » جنگاوران متقی از روی بصیرت شمشیر می¬زنند. از اینرو میتوان این بصیرت اخلاقی را در ابعاد ذیل تبیین نمود:
🔹1-1.خودشناسی اخلاقی
مهمترین عنصری که میتوان به عنوان محور رشد اخلاقی از آن یاد کرد خودشناسی اخلاقی است. خودشناسی کمک میکند افراد نسبت به داشتهها و نقاط ضعف اخلاقی خود آگاه یابد. آنچه میتوان به عنوان یکی از ویژگیهای حاج قاسم یاد کرد شناخت این شهید عزیز از خویشتن است. او جایگاه خود در برابر خدا، خلق خدا، دوستان و دشمنان خدا را به نیکی میشناخت و با چنین شناختی حیات خود را رقم زده بود از اینرو در ابتدای وصیتنامه ایشان در این نگاه خودشناسانه آمده است: «ای خدای عزیز و ای خالق حکیم بیهمتا! دستم خالی است و کولهپشتی سفرم خالیتر، من بدون برگ و توشهای بهامید ضیافت عفو و کرم تو میآیم. من توشهای برنگرفتهام؛ چون فقیر [را] در نزد کریم چه حاجتی است به توشه و برگ؟ !».
📚 منبع: نشریه الکترونیکی معارف، شماره 6.
┏━━━━━🔸🔵🔸━━━━━┓
https://eitaa.com/ethical
┗━━━━━🔸🔵🔸━━━━━┛
اخلاق پژوهان ایران