🔘 پرسش: وجود اشیا از کتم عدم وجود میابد؟ یا وجود اشیا از وجودی به وجود میاید؟ ⭕️ اقوال: 🔰 برخی در اینجا گمان کرده اند محل بحث خلق معدوم زمانی است، یعنی زمانی شئ نبوده حال بود شده است و این را به معنای خلق از عدم قلمداد کرده اند و استحاله آن را منکر شده اند. 🔰 در حالی که بحث از خلق معدوم زمانی محل نزاع نیست و همه حکما بر این باور هستند که شئ غیر واجب میتواند در مقطعی از زمان_مکان باشد و در مقطعی از زمان_مکان نباشد. 🔰 تنها محل نزاع در بحث معدوم زمانی بودن مخلوقات خود عالم ماده است که حکما آن را ازلی میدانند و متکلمان آن را حادث میدانند. 🔻 پس محل بحث در دو جاست: 1⃣ خلق از عدم زمانی: درباره کل عالم ماده این مدعا یعنی تصور عدم زمانی مطلق که مستلزم تصور زمانی است که عالم ماده وجود نداشته باشد، این تصور خود متناقض است، چرا که زمان ویژگی عالم ماده است و فرض عالم بدون ماده و وجود زمان یعنی فرض نبودن و بودن عالم ماده که محال است. 2⃣ خلق از عدم ذاتی: در مقام ذات خلق از عدم صورت گیرد. به عبارت دیگر: شئ ای که ذاتش اقتضای عدم دارد آیا می تواند ذاتش اقتضای وجود پیدا کند؟ یا نه؟ 🔴 پاسخ عقلی: از نظر عقلی خلق از عدم ذاتی محال است، چرا که مستلزم تناقض است یعنی لازم است، ذاتی که نیست، هست شود. 🅰 این شی در مرتبه ذات مقتضی عدم بود. 🅱 این شی در مرتبه ذات مقتضی وجود شد. 🆎 تحول این شی در مرتبه ذات از عدم به وجود تحول در ذات است. ↩️ تحول در ذات محال است زیرا: شی به چیز دیگری تغییر میابد. 🔻پس خلق از عدم محال است. 🔰 پس خلق الهی در موجودی است که ذاتش مقتضی عدم نباشد که دو احتمال دارد: 🔻 یا ذاتش مقتضی وجود است: واجب الوجود است و نیاز به خالق ندارد. 🔻ذاتش نسبت به وجود و عدم بالسویه است: در اینجا است که خلق الهی شکل می گیرد. ✍️ میرزا محمد رضاصفائی تخته فولادی 💢@falsafeh_alaveyeh