. تفاوت قاعدۀ زندگی اهل ایمان با زندگی غیر اهل ایمان سؤال می‌شود غیر اهل ایمان حقوق امام را نمی‌شناسند و ادا نمی‌کنند، چگونه است که گرفتاری آن‌ها کمتر است؟ اساس خلقت خدا در اراده و اجراء خلقت با دو فرمول صورت پذیرفته: فرمول اهل ایمان که بر اساس سنت ابتلاء شکل گرفته؛ و فرمول غیر اهل ایمان که بر اساس سنت استدراج بنا شده. در معارف دینی ما، اداء حق به عنوان یک مسئلۀ بسیار مهم مطرح شده. در سورۀ حجرات آمده: مؤمنان با هم برادر هستند. این پیوند برادری تنها در بین اهل ایمان برقرار است. با توجه به این قاعده اهل ایمان یکسری مسئولیت‌ها (حقوق) نسبت به همدیگر پیدا می‌کنند. مؤمنان همگی از یک روح واحد هستند امام صادق فرمودند: مؤمن برادر مؤمن است چون يک پيكر واحد و ارواح‌ آن‌ها نیز از يک روح است و شدت پيوستگى روح مؤمن به روح خدا از شدت پيوستگى پرتو خورشيد به خورشيد بیشتر است. منشأ مسئولیت‌ها در قاعدۀ برادری اهل ایمان انتساب آن‌ها به روح الله است. اگر کسی برادر مؤمن خود را از خود نمی‌داند به این دلیل است که از آن شدت اتصال روحی برخوردار نیست! امام صادق فرمودند: اهل ایمان فرزندان یک پدر و مادر هستند و اگر رگی از یکی از آن‎‌ها زده شود دیگران شب را به خاطر او بیدار می‌مانند. جابر جعفی به امام صادق عرض کرد: گاهی بدون آنکه مصیبتی به من برسد محزون می‌شوم. حضرت فرمودند: خداوند مؤمنان را از طینت بهشتی آفرید و از نسیم روح خود در آن‌ها جاری ساخت. پس هرگاه به یکی از آن ارواح اندوهی برسد آن روح دیگر اندوهگین می‌شود. این‌ حالت و درک مسئولیت برادری تنها برای افرادی است که از کمال ایمان برخوردار هستند. روایت شده: ایمان عبد کامل نمی‌شود تا اینکه برادرش را دوست داشته باشد. امام صادق فرمودند: هر كس شيعيان ما را دوست بدارد ما را دوست داشته است. جایگاه اداء حق مؤمن نزد معصومین امام صادق فرمودند: خداوند به هیچ چيزى بر‌تر از اداء حق مؤمن پرستش نشده است. این حدیث دربارۀ حقوق عمومی مؤمن است. امام صادق به مناسک اشاره نکردند چون این موارد حق خداوند است. عده‌ای این اعمال را به خوبی انجام می‌دهند اما در اداء حقوق مؤمنان کوتاهی می‌کنند. نادیده گرفتن حقوق اهل ایمان گناهی نابخشودنی است از امام سجاد روایت شده: خداوند هر گناهى را از مؤمن مورد مغفرت قرار می‌دهد مگر دو گناه: ترک تقيه و تضیيع حقوق برادران. رسول اکرم فرمودند: هر مؤمن بر برادر خود ۳۰ حق دارد که بریءالذمه نمی‌شود مگر به اداء آن حقوق یا گذشت صاحب حق. آثار شناخت حقوق برادران دینی از امام عسکری نقل شده: شناخت حقوق برادران دينى انسان را محبوب خداوند می‌كند و او را به خدا نزديک‌تر می‌سازد؛ و به جا نياوردن آن‌ها انسان را در درگاه الهى منفور ساخته و منزلت او را نزد خدا پايين می‌آورد. هیچ‌کس از شما توقع ندارد که به حقوق ۵۰ میلیون نفر رسیدگی کنید! همین حقوق افراد داخل در دایرۀ زندگی خودتان مانند: همسر، فرزند، پدر، مادر، و ... را ادا کنید‌ برای شما کفایت خواهد کرد. حرمت مؤمن از حرمت کعبه بالاتر است امام کاظم خطاب به کعبه فرمودند: ای کعبه! چقدر حق تو عظیم است؛ سوگند به خدا ‌حق‌ مؤمن از حق تو بالاتر است. آن ‌قدر حق کعبه بزرگ است که سیدالشهداء در مکه نماند؛ تا مبادا خون ایشان در مکه ریخته شود. این دسته از روایات دربارۀ اداء حقوق عمومی اهل ایمان است و این اهمیت نسبت به امام معصوم بی‌نهایت می‌شود. چون فاصلۀ ما با امام معصوم به اندازۀ بی‌نهایت است. امام یعنی پیشرویی که دسترسی به آن میسر نیست. من و شما خیلی همت کنیم در ردۀ متقین قرار می‌گیریم اما امام در جایگاه معصومین قرار دارد. از امام صادق روایت شده: بزرگ نشمارد حرمت مؤمن را مگر کسی که خداوند حرمت او را برای مؤمنان بزرگ شمارد و هر کس حرمت رساتری نزد خدا و رسول داشته باشد حرمت مؤمن را بیشتر نگه می‌دارد. یعنی شکستن حرمت مؤمن حرمت شکنی نسبت به خداوند است. مسئولیت‌های اهل ایمان نسبت به هم تابع شرایط اقتصادی نیست از امام صادق روایت شده: هر كس دين خود را بزرگ شمارد برادران خود را نیز بزرگ می‌شمارد؛ و هر كس دين خود را سبک شمارد برادران خود را نیز سبک می‌شمارد! چون وجه اشتراک بنده و شما دین است. ما اگر دین خود را کوچک بشماریم برادران دینی خودمان را هم کوچک می‌شماریم و مسئولیت‌مان را نسبت به برادران خود انجام نمی‌دهیم. مسئولیت‌های اهل ایمان نسبت به یکدیگر تابع شرایط اقتصادی نیست. خود شرایط سخت اقتصادی می‌شود یک امتحان و ممیز. این که در جامعۀ امروز ما رحم به همنوع کم‌رنگ شده به دلیل کم‌رنگ شدن نقش دین در زندگی افراد جامعه است. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ گزیده سخنرانی استاد سیدمحمدباقر علوی تهرانی موضوع: #حقوق_امام_ع_بر_شیعیان | جلسه ۵ از سلسله جلسات هفتگی سه‌شنبه‌ها سه‌شنبه ۱۰ مهر ماه ۱۴۰۳ مسجد حضرت امیر علیه‌السلام @Fares_ir