🔘آیا علم می‌تواند به مصاف دین برود؟ (بخش دوم) 📝یورگن هابرماس فیلسوف و نظریه پرداز آلمانی و دیگران در مکتب فرانکفورت معتقدند که گرایشات ائیدئولوژیکی و مقبولات فکری و سیاسی در تمام پژوهش‌های علمی دخیل‌اند. توماس کوهن (1922 - 1966) فیلسوف و فیزیک‌دان آمریکایی، علم را انباشته از نظریه و نظریه‌ها را انباشته از پارادایم می‌داند که خود پارادیم‌ها نیز از فرهنگ و ارزش‌ها انباشته شده‌اند، بنابراین چنین نیست که اندیشمندان صرفا بر مشاهده و آزمایش صرف تکیه داشته باشد بلکه ارزش داوری و تعصبات دانشمند نیز فرایند تحقیق دخیل است. 🖇همچنین پل فایرابند (1924 - 1994) فیلسوف علم آلمانی، معتقد است که در فرایند تحقیق علمی هر امری می‌تواند دخیل باشد و همچنین می‌گوید اساسا دلیلی بر برتری علم جدید بر علم ارسطوئی و حتی سحر وجود ندارد. 📰بنابراین چنین خوشبینی‌های بی‌اساس نسبت به علم است که منشأ این توهم می‌شود که علم می‌تواند به مصاف دین برود و هر آن‌چه از دین انتظار می‌رود، برآورده کند، در حالی که این ذهنیت در میان متخصصان و علم شناسان جایی ندارد. البته ذکر این نکته بدین معنا نیست که علم یک سره بی‌فایده و بی‌اعتبار است، چراکه علم در قلمرو خود ارزشمند است، لکن مقصود از بیان این نکته این است که گمان نشود شناخت علمی شناختی منحصر به فرد و عاری از هرگونه خطا و اشتباه است که توان نفی و اثبات یقینی هرچیزی را داشته باشد. ✂️برشی از یادداشت جواد قلی‌پور در نشریه فرهنگ پویا #شماره_43 #علوم_انسانی 🆔 @farhang_puya