خاقانی و اتّهام دخترستیزی!
شهوت شهرت است یا حرص لایکگرفتن با ضایعکردن نام نیک رفتگان، هرچه هست، باعث شده که عدّهای به بهانۀ حادثهای تلخ و غیرقابل توجیه، داس نفرتپراکنی در دست بگیرند و بر فرهنگ و ادبیّات گذشتۀ ما بتازند و این فرهنگ و ادبیّات را به زنستیزی و دخترکشی متّهم کنند و با ادبیّاتی که خشونت کلامی از آن میبارد این فرهنگ و ادبیّات را به خشونت منسوب بدارند!
از میان شاعران زبان فارسی، گویا خاقانی متّهم درجه اوّل زن و دخترستیزی است. برخی به استناد ابیاتی از او، وی را به خشنودی از مرگ دختر سهروزۀ خود متّهم میکنند و به او دشنام میدهند؛ این درحالی است که خاقانی از معدودشاعرانی است که ممدوح زن دارد و غمگنانهترین سرودهها را در رثای همسرش آفریده و در زندگی شخصیش بیشترین دغدغهها را نسبت به زندگی و رنجهای دخترانش داشته است. خاقاني قطعاً مخالف رسوم جاهلي و برخوردهاي ناصواب با دختران بوده است. او در منظومۀ تحفةالعراقين (ص218) صراحتاً اين رفتار جاهلانه را زشت و ناپسند شمرده است:
آن كرده به من پدر كه درپيش
كردند عرب به دختر خويش
اين حال درست كن ز قرآن
آنگه «واذا المُؤُده» برخوان
چگونه ميتوان باور كرد كسي كه اينگونه در بارۀ رفتار عرب جاهلي ميانديشد و به آيات «وَإذَا المَوْءُودَةُ سُئلَتْ. بِأيّ ذَنْبٍ قُتلَتْ» (تكوير:9-8) در ردّ آن استناد ميكند، باورمندانه از «دفن البنات» و «نعمَ الخَتَن القَبر» سخن بگويد و از مرگ يك دختر سهروزه، واقعاً و از ته دل، ابراز خرسندي كند؟!
من طیّ مقاله ای در مهرنامه استاد محمّدجعفر یاحقی با عنوان "دیهیم هفتاد" پاسخ این اتهامات ناروا به خاقانی را داده ام و وقت خوانندگان عزیز را در اینجا نمی گیرم و عزیزان را به این کتاب و نیز جلد اوّل کتاب سرّ سخنان نغز خاقانی که در آستانۀ چاپ است ارجاع می دهم.
امّا عرض خاکسارانۀ من که کوچکتر همۀ معلّمان ادبیّاتم در اینجا به برخی دوستان جوان و جویای نام است که این روزها روشنفکر شدهاند و ادبیّات فارسی را که غزلیّات آن سراسر ستایش زن است، با اتّهام ستیزه با زنان مینوازند! استادان گرامی! من و شما نان ادبیّات فارسی را میخوریم و اگر مختصر اعتبار و آبرویی داشته باشیم، از رهگذر رودکی و منوچهری و فردوسی و سنایی و عطّار و خاقانی و کمال و ...آثار آنهاست. لطفا جوگیر نشوید. چنددانه لایک و احسنت و زه و آفرین کاربران دنیای مجازی ارزش جسارت به ساحت این بزرگان و نمکبهحرامی در حقّ آنان را ندارد. اگر سواد و عرضۀ دفاع از این بزرگان را نداریم، در معرکهای که دیگران، با اهدافی خاص، برپاکردهاند، عربدۀ مستانه نکشیم، و اگر خود را متولّی این امامزاده میدانیم، اندکی بیشتر از دیگران حرمت آن را نگاه داریم.
محمّدرضا ترکی
@faslefaaseleh