ارزیابی عدالت اقتصادی در سیاست حذف یارانه پنهان حاملهای انرژی از منظر اقتصاد اسلامی
چکیده
در دهههای اخیر، طرح مفهوم یارانة پنهان حاملهای انرژی حاوی این ادعاست که اقلامی همچون بنزین به مردم ارزان فروخته میشود؛ و به همین خاطر به مصرفکنندگان یارانة پنهان ناعادلانه داده میشود. در این مقاله با روش تحلیلی به بررسی منطق استدلالی نهفته در سیاست حذف یارانة پنهان از منظر اقتصاد اسلامی میپردازیم. بنا به یافتههای پژوهش، این سیاست حاوی دو گزارة توصیفی (تعلق یارانة پنهان، بهرهمندی بیشتر ثروتمندان - بیشمصرفی)، یک گزارة ارزشی (بیعدالتی توزیعی - اتلاف منابع) و یک گزارة تجویزی (آزادسازی قیمتی - اعطای یارانة آشکار) است. این گزارهها با مشکلاتی همچون اعتبار نادرست یارانه، عدم اعتبار مالیات پنهان، خطا در برجستهسازی یارانة مصرفی، و خطا در نظریة قیمت عادلانه روبهروست. بازگشت سیاست مزبور به این ادعای پنهان میباشد که «قیمت عادلانة اقلامی همچون بنزین، قیمت سایر کشورها یا قیمت صادراتی/ وارداتی است». این ادعا با نظریة عدالت در اقتصاد اسلامی سازگار نیست؛ زیرا قیمت مزبور با قیمت سرزمینی و حقیقی برابر نیست. برخلاف ادعای مطرحشده، اقشار ضعیف ضرر بیشتری از افزایش قیمت این اقلام متحمل میشوند. پذیرش این منطق مستلزم آن است که قیمت همة کالاها و خدمات بر اساس قیمت سایر کشورها یا قیمت صادراتی/ وارداتی تعیین شود؛ اقدامی که بهخصوص در مورد دستمزدها عملاً محقق نمیشود و در عمل مالیات پنهان گرفته میشود.
https://marefateeqtesadi.nashriyat.ir/node/5000799
✍️
دکتر محمدجواد توکلی
eitaa.com/eqmoq2