1⃣👈 در چه صورت، تقلید از یک مرجع تحقق مییابد؟
👈همه مراجع (به جز صافی): معیار تحقق تقلید، عمل به فتوای مجتهد است
صافی: معیار تحقق یافتن تقلید، یاد گرفتن فتوای مجتهد به قصد عمل است.
2⃣👈 اگر نتوانیم مجتهد اعلم را بشناسیم، وظیفه چیست؟
👈امام، خامنهای، مکارم و نوری: باید به اهل خبره مراجعه کنید و در صورت تعارض بین شهادت آنان، احتیاط واجب است که از کسی تقلید کنید که احتمال اعلمیت را در او مییابید.
بهجت، فاضل، صافی و وحید: باید به اهل خبره مراجعه کنید و در صورت تعارض بین شهادت آنان، واجب است از کسی تقلید کنید که احتمال اعلمیت را در او مییابید
تبریزی و سیستانی: باید به اهل خبره مراجعه کنید و در صورت تعارض بین شهادت آنان، نظر آن عده که تخصصشان بیشتر است، مقدم دارید. در غیر این صورت باید از کسی تقلید کنید که احتمال اعلمیت را در او مییابید
تبصره. تعبیر آیت الله مکارم در مورد احتمال اعلمیت گمان به اعلم بودن است.
3⃣👈 آیا تبعیض در تقلید جایز است؟ یعنی در برخی مسائل به فتوای مجتهدی و در برخی دیگر به فتوای مجتهد دیگری عمل کنیم؟
👈همه مراجع (به جز وحید): تبعیض در تقلید در صورت تساوی دو یا چند مجتهد جایز است؛ به عنوان مثال میتوان در مسائل نماز و روزه، از مجتهدی و در خمس از مجتهد دیگر و در ازدواج از شخص سومی تقلید کرد. اما در مسائلی که به هم مربوط است - چنانچه اخذ به فتوای آنان باعث بطلان عمل و یا مخالفت قطعی شود - تبعیض جایز نیست؛ مانند اینکه در احکام نجاست بدن و لباس، به فتوای مجتهدی و در احکام لباس نمازگزار به فتوای دیگری عمل کند
وحید: تبعیض در تقلید جایز نیست و در صورت تساوی دو یا چند مجتهد، باید به فتوای کسی عمل کند که نظرش مطابق با احتیاط است. در غیر این صورت بین آن دو جمع کند (مثل اینکه یکی به شکسته شدن نماز و دیگری به تمام فتوا داده است که بین آن دو جمع میکند). اگر احتیاط ممکن نبود و یا مشقت داشت، میتواند از یکی از آنان تقلید کند.
📌تبصره 1: حکم بالا در تبعیض ابتدایی است؛ یعنی، جایگاه این اختیاری که برای مقلد منظور شده، به پیش از عمل باز میگردد و اگر بخواهد بعد از عمل، به فتوای مجتهد دیگر رفتار نماید، در این صورت حکم رجوع و عدول را پیدا میکند.
📌تبصره 2: طبق فتوای آیت الله بهجت و آیت الله سیستانی، در صورتی تبعیض در تقلید جایز است که مجتهدان در تقوا و ورع نیز مساوی باشند.
4⃣👈 آیا عدول از مرجع تقلید زنده به مرجع مساوی با او، جایز است؟ به طور مثال آیا در نماز و روزه دانشجوی مسافر، میتوان به مرجع دیگری که مساوی با مجتهد اول است، رجوع کرد؟
امام و فاضل: آری، رجوعغ به مساوی جایز است.
تبریزی: در خصوص مسائلی که یاد گرفته، رجوع به دیگری جایز نیست.
صافی: در خصوص مسائلی که یاد گرفته، بنابراین احتیاط واجب رجوع به مساوی جایز نیست
بهجت و سیستانی: اگر در علم و ورع مساوی باشند، رجوع به مساوی در مسائل غیر مرتبط به هم جایز است؛ برای مثال نمیتواند در مسائل احکام روزه مسافر باقی بماند و در احکام نماز رجوع کند.
وحید: باید به فتوایی عمل کند که مطابق احتیاط است و اگر احتیاط ممکن نبود و یا مشقت داشت، میتواند به فتوای دیگری عمل کند.
5⃣👈 اگر مرجع تقلیدمان در مسألهای احتیاط واجب نمود و ما هم به آن عمل کردیم، آیا میتوانیم بعد از عمل، به مجتهد دیگری - که اعلم بعد از او است - رجوع کنیم؟
👈همه مراجع: آری، میتوانید رجوع کنید.
تبصره، اگر بدون توجه به مسأله، برخلاف احتیاط وجوبی مرجع تقلید خویش عمل کرده است و مطابق فتوای مرجع دیگر با رعایت (الا علم فالاعلم) باشد، صحیح است.
#احکام_شرعی(۱)
#منبرک_فاطمی
@fatemi222