: خیلی از چیزهاست که انسان را بیچاره کرده، از تهذیب و تحصیل باز می ‏دارد. یکی از آنها، برای بعضی، همین ریش و عمامه است، وقتی عمامه کمی بزرگ شد و ریش بلند گردید، اگر مهذب نباشد از تحصیل باز می ‏ماند، مقید می‌‏گردد، مشکل است بتواند نفس اماره را زیر پا گذارد و پای درس کسی حاضر شود. شیخ طوسی علیه الرحمه، در سن پنجاه و دو سالگی درس می‏رفته است، در صورتی که در سن بین بیست و سی بعضی از این کتاب‌ها را نوشته است. کتاب تهذیب را گویا در همین سن و سال به رشته تحریر در آورده و در پنجاه و دو سالگی در حوزه درس مرحوم سید مرتضی علیه الرحمه، حاضر می‌‏شده که به آن مقام رسیده است. خدا نکند پیش از کسب ملکات فاضله و تقویت قوای روحانی ریش انسان کمی سفید و عمامه بزرگ گردد، که از استفاده‌‏های علمی و معنوی و از تمام برکات باز می‏‌ماند. تا ریش سفید نشده کاری کنید، تا مورد توجه مردم قرار نگرفته‌‏اید فکری به حال خود نمایید. خدا نکند انسان پیش از آنکه خود را بسازد جامعه به او روی آورد و در میان مردم نفوذ و شخصیتی پیدا کند که خود را می‌بازد خود را گم می‌کند. قبل از آنکه عنان اختیار از کف شما ربوده شود، خود را بسازید و اصلاح کنید. به اخلاق حسنه آراسته شوید، رذایل اخلاقی را از خود دور کنید. در درس و بحث اخلاص داشته باشید، تا شما را به خدا نزدیک سازد. اگر در کارها نیت خالص نباشد، انسان را از درگاه ربوبی دور می‌‏کند. طوری نباشد که پس از هفتاد سال وقتی نامه عمل شما را باز کنند ببینند، العیاذ بالله، هفتاد سال از خداوند عز و جل دور شده‏اید. قضیه آن «سنگ» را شنیده‌‏اید که به جهنم سرازیر شد؟ پس از هفتاد سال صدای آن از قعر جهنم به گوش رسید. به حسب نقلی حضرت رسول (صلی‌الله علیه و آله) فرمود پیرمرد هفتاد ساله‏ای بود که مُرد، و در این مدت هفتاد سال رو به جهنم می‏ رفت. مواظب باشید مبادا پنجاه سال، بیشتر یا کمتر، در حوزه ‏ها با کَدّ یمین و عرق جَبین، جهنم کسب نمایید! باید به فکر باشید. در زمینه تهذیب و تزکیه نفس و اصلاح اخلاق برنامه تنظیم کنید، استاد اخلاق برای خود معین نمایید جلسه وعظ و خطابه، پند و نصیحت تشکیل دهید. خودرو نمی‏‌توان مهذب شد. اگر حوزه‌‏ها همین‌طور از داشتن مربی اخلاق و جلسات پند و اندرز خالی باشد، محکوم به فنا خواهد بود. چطور شد علم فقه و اصول به مدرّس نیاز دارد، درس و بحث می‏ خواهد، برای هر علم و صنعتی در دنیا استاد و مدرس لازم است، کسی خودرو و خودسر در رشته‌‏ای متخصص نمی‏‌گردد، فقیه و عالم نمی‌‏شود، لیکن علوم معنوی و اخلاقی، که هدف بعثت انبیا و از لطیف‌ترین و دقیق‌ترین علوم است، به تعلیم و تعلم نیازی ندارد و خودرو و بدون معلم حاصل می‌‏گردد؟ کرارا شنیده‌‏ام سید جلیلی معلم اخلاق و معنویات استاد فقه و اصول، مرحوم شیخ انصاری بوده است. ♦️ کانال حوزه و فلسفه: ✅ @feghheakbar