استاد : چرا علوم پایه و دقیق در غرب جدید و معاصر رشد می کنند؛ ولی در جهان اسلام به افول می گرایند؛ زیرا روز به روز عقلانیت سینوی سیر نزولی و عقلانیت صوفیانه سیر صعودی در جهان اسلام پیدا می کند؛ ولی این فرایند در غرب سیر معکوس داشته است. پس با رشد و حاکمیت فرقه های صوفیانه در جهان اسلام، عقلانیت کل نگرانه غیراستدلالی پیش می رود و نه تنها به حقایق مادی و جزئی وقعی نمی نهد و آن را نازلترین مرتبه هستی می یابد، بلکه حتی عقلانیت شخص محورانه او نمی تواند به دفاع قابلی نسبت به آموزه های دینی بپردازد. متأسفانه با شبهاتی که غزالی در کتاب تهافت الفلاسفه به فلسفه سینوی وارد کرد و بر اثر اصالت دادن به عرفان و تصوف، فلسفه سینوی با دو کارکردش به حاشیه رفت؛ هرچند شیخ اشراق، میرداماد و ملاصدرا با ارائه فلسفه و مدل عقلانی خود توانستند با ترکیب عرفان و فلسفه و دل و عقل، یکی از کارکردهای فلسفه سینوی یعنی دفاع از الهیات اسلامی را احیا کنند؛ بنابراین می توان گفت عقلانیت تصوف از مهمترین عوامل رکود علوم تجربی در جهان اسلام بوده است و به صورت کلاسیک این آسیب جدی را غزالی رقم زده است. ⭕️ پ ن: استاد سید جلال الدین کتابی تحت عنوان " نقدی بر تهافت الفلاسفه غزالی" نگاشته اند که به عنوان یکی از کتب سال حوزه معرفی شد و توسط انتشارات بوستان کتاب چاپ شده است. البته قبل از استاد آشتیانی، جناب ابن رشد نیز در رد غزالی کتاب تهافت‌التهافت را نوشته است. ♦️ کانال حوزه و فلسفه: ✅ @feghheakbar