💢 راه درست ملاحظه فتاوای عامّه
✔️استاد سید محمدجواد شبیری زنجانی
🔹آیتالله والد میفرمودند که برای ملاحظه فتاوای عامّه نباید به کتاب «الفقه علی المذاهب الأربعه» رجوع نمود؛ چرا که در این کتاب، فتاوای مشهور مذاهب اربعه نقل میشود، نه فتوای یک فقیه خاص. مثلاً فتوای حنفیّه نقل میشود، نه فتوای ابوحنیفه. ممکن است فتوایی که از حنفیّه نقل میشود، فتوای مشهور حنفیها باشد، ولی فتوای شخص ابوحنیفه بر خلاف آن باشد، و یا از اساس، ابوحنیفه در مورد آن مساله فتوایی نداشته باشد؛ بلکه برخی از شاگردان ابوحنیفه و یا برخی متأخّرین، بر اساس دیدگاههای ابوحنیفه، آن فتوا را به عنوان فتوای حنفیّه استخراج کرده باشند.
🔻ملاحظه ای پیرامون فتاوای احمد بن حنبل و حمل بر تقیّه
🔸احمد بن حنبل در زمان ائمّه علیهم السلام زندگی نکرده است. وفات او در سال ۲۴۱ ق بوده، در حالی که غالب روایات ما از صادقین علیهما السلام نقل شده است. احمد بن حنبل، آخرین فقیه از فقهای اربعه عامّه است. فقهای عامّه به این ترتیب هستند: ابوحنیفه، مالک، شافعی، احمد بن حنبل. بنابراین، قول احمد بن حنبل نمیتواند کاشف از تقیّهای بودن روایت صادره از ائمّه علیهم السلام باشد.
🔻منابع مفید برای دستیابی به اقوال فقهای عامّه
🔹بهترین کتابی که فتاوای اشخاص عامّه را میتوان در آن پیدا کرد، مغنی ابن قُدامه است. این کتاب بسیار منظّم است؛ لذا دسترسی به فتاوای عامّه در آن آسان است. به علاوه، این کتاب دو جلد فهرست نیز دارد، که میتوان به آسانی از طریق این فهرست به مطلوب رسید. اگر مطلبی که به دنبال آن هستیم، در کتاب خلاف شیخ طوسی نیز آمده باشد، از پاورقیهای این کتاب که به کتب عامّه ارجاع داده و منابع را ذکر نموده نیز میتوان استفاده کرد. بدایة المجتهد از ابن رشد هم، در این زمینه کتاب مفیدی است. این کتاب به طور خلاصه تألیف شده، ولی نظم مناسبی دارد و قابل استفاده است. نوع کتب عامّه، دارای نظم مشخّصی نیست و مباحث به صورت نامنظّم بحث شده و پیدا کردن یک مطلب در آنها با دشواری زیادی همراه است؛ لذا در ابتدای امر، رجوع به این کتب مشکل است. مصنّف ابن ابی شیبه و مصنّف عبدالرزاق نیز فتاوای صحابه و تابعین را ذکر کردهاند که برای به دست آوردن فتوای صحابه و تابعین مفید است. ابن عبد البرّ نیز در کتاب جامع بیان العلم و کتب دیگر خود، نقل قولهای مفیدی دارد. در مجموع، بهترین کتاب همانطور که بیان شد، مغنی ابن قدامه است. / درس خارج فقه کتاب الزکاة، ۸ آبان ۱۴۰۲
📲 ثواب انتشار این پیام با شما📿
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
کانال درس رجال استاد سید محمد جواد سید شبیری
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri