💠 #حکمت_مشاء 💠 #استاد_کردفیروزجائی 💢بخش 6️⃣ 🌐 علوم و اقسام آن 🔘 اهمیت تقسیم علوم 🔺منظور فیلسوفان از فلسفه یا حکمت مجموع علوم عقلی است. آنها برای معرفی فلسفه به این معنا دست به تقسیم آن زده، به تعریف هر یک از اقسام و معرفی موضوع و فروعات و مسائل آنها پرداخته اند. 🔺برای تقسیم بندی علوم اغراضی گوناگون را می توان در نظر گرفت. اما احتمالاً آسان شدن آموزش و آموختن را می توان یکی از مهم ترین آنها دانست. 🔘 تقسیم بندی ارسطوئی 🔺تقسیم بندی ارسطوئی، با آنکه منسوب به ارسطوست، همان تقسیم بندی ارسطو نیست و با آن تفاوت هایی دارد. 🔺ارسطو حکمت را به سه قسم«نظری، عملی، تولیدی» تقسیم و حکمت نظری را به سه قسم: طبیعی، ریاضی و الهی تقسیم کرده ، ولی حکمت عملی را به اقسامی تقسیم نکرده است. گرچه او اخلاق ، سیاست و تدبیر منزل را تحت عنوان حکمت عملی گنجانده است، اما آنها را از اقسام آن نشمرده است، بلکه آن را همان سیاست معرفی کرده، علومی مانند اخلاق ، تدبیر منزل، و علم لشکرکشی را در خدمت آن ( یعنی در خدمت سیاست) دانسته است. او تقسیمی برای حکمت تولیدی نیز بیان نکرده، آن را همان شعر معرفی کرده است. 🔺 این تقسیم بندی عیناً در آثار فیلسوفان مسلمان مشاهده نمی شود، بلکه با اصلاحاتی که شامل افزایش و کاهش است، مشاهده می گردد. آنها فلسفه را به جای سه قسم، به دو قسم نظری و عملی، و فلسفه نظری ر ابه همان سه قسم طبیعی، ریاضی و الهی تقسیم کردند که در آثار ارسطو نیز آمده بود. اما فلسفه عملی را به سه قسم اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن تقسیم کرده اند. این تقسیم بندی در آثار فیلسوفان پیش از ابن سینا مانند کندی و فارابی دیده نمی شود. در آثار فیلسوفان پیش از اسلام نیز به این تقسیم بندی تصریح نشده است. 🔺از این رو ، می توان احتمال داد نخستین بار ابن سینا بود که به این طبقه بندی علوم تصریح کرده. طبقه بندی یاد شده در آثار گوناگون ابن سینا یکسان نیامده است، ولی روح آن در آثار متفاوت او یکی است و فیلسوفان بعدی، حتی اشراقیان و صدراییان نیز در آثار خود آن را آورده اند. 🔘تقسیم بندی فارابی 🔺فارابی در احصاء العلوم ، بدون آنکه درصدد تقسیم بندی و طبقه بندی علوم برآید، به شمارش علوم و معرفی اجمالی آنها می پردازد. می توان گفت او صرفاً به شمارش و احصای دانش ها نپرداخته، بلکه خواسته است آنها را به نوعی طبقه بندی کند. 🔺فارابی هشت علم را در پنج فصل معرفی کرده است: 1)زبان (شامل لغت و قوانین الفاظ«صرف و نحو»)؛ 2)منطق (شامل مقولات، عبارت، قیاس، برهان، جدل، سفسطه، خطابه و شعر)؛ 3)ریاضیات یا تعالیم(شامل علم عدد، علم هندسه، علم مناظر، علم نجوم، علم اثقال و علم حیل)؛ 4) طبیعی( شامل سماع طبیعی، سماء و عالم، کون و فساد، آثار علوی، معادن، نبات، حیوان و نفس)؛ 5)علم الهی یا مابعدالطبیعه (شامل بحث درباره موجود بما هو موجود، فحص از مبادی براهین در علوم نظری، فحص از موجودات غیرمادی) ؛ 6)علم مدنی (شامل اخلاق و سیاست)؛ 7) علم فقه؛ 8) علم کلام. 🔺نکته قابل توجهی که در اینجا دیده می شود و در آثار دیگر فارابی نیز وجود دارد، آن است که او اخلاق و سیاست را از اجزای علم مدنی برشمرده. 📚 منبع: کتاب حکمت مشاء ص 33_39 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac