گفتار عصر
(۲۱) ✍ گزیده سخنرانی آقای با عنوان «تاریخ سازان چه کسانی هستند؟» بخش اول جنگها را معمولا از منظر نظامي، اقتصادي، سياسي، روابط بين المللي، حقوق بين المللي و... بررسي مي كنند. اين ها دانش هايي هم عرض هستند كه هر كدام با توجه به مباني خود سوژه را تحليل مي كند. براي درك كامل تر بايد به سراغ دانش هايي رفت كه از جايگاه بالاتري به سوژه نگاه مي كند. يكي از اين دانش ها است و ديگري . مبناي نظري ما براي اين تحليل، آموزه های است. استاد مطهري صحبت از نبردي در درون انسان ها ميان دو قوه عقل و نفس مي كند. امام اين نبرد را با عنوان عقل و جهل توصيف مي كند كه البته جهل نه به معني كم دانشي و كم اطلاعي بلكه به معني همان قوه دروني (نفس) معني شده است كه هر كدام از اين دو قوه، جنود (سربازان) خود را دارند و كشمكشي سخت را در روح بشر به راه انداخته اند. كتاب امام توصيف همين دو جبهه است به علاوه ارائه راهكارهاي عملياتي براي پيروزي جنود عقل. استاد مطهري مي نويسد بازتاب اين نبردهاي دروني در درون انسان ها باعث ايجاد كشمكش هايي در اجتماع بشري مي شود. اين كشمكش ها گاهي در قالب جنگ هاي بزرگ خود را نشان ميدهد. جنگ ها انواع مختلف دارند. گاهي دو طرف جنگ با تحريك نيروي نفس به ميدان آمده اند ولي موضوع اين بررسي جنگهايي است كه يك سو با تحريك نيروي نفس به ميدان آمده و در سوي ديگر انسانهايي هستند كه جنود عقل آنها را به ميدان جنگ كشانده است. شهيد مطهري از اين نبردها با عنوان «» نام مي برد. طبيعي است كه ماهيت جنگ كشتن و كشته شدن و خونريزي و آوارگي و... است. يعني رنج! ولي در كنار رنج بشر، كه در هر جنگي بيش و كم هست استاد مطهري مي نويسد نبردهاي اين دسته يك ويژگي ديگر دارند: اين نبردها انسانيت را به جلو برده و تكامل مي دهد. يعني اگر جنگ روز دهم محرم به وقوع نمي پيوست جلوه هايي از استعدادهاي بشر هيچ وقت ظاهر نمي شد. شهيد مطهري مي گويد اين جنگ ها علاوه بر تكامل انساني، پيش برنده تاريخ هستند. يعني تاريخ را به سمت غايت خود نزديك مي كند كه بر اساس آموزه هاي اسلام، پايان تاريخ (مرحله پاياني جهان) حكومت و حيات صالحان است. گزاره معرفتي شهيد مطهري در توصيف اين روند اين است: «نبردهاي بشر به مرور تاريخ جنبه ايدئولوژيك بيشتري پيدا كرده و خواهد كرد و انسان [با وجود نوسان ها به مرور] متكامل تر خواهد شد تا برسد به حكومت و جامعه ايده آل مهدوي.» فراواني جنگ ها كه در دوره هايي از تاريخ متعلق به جنگهاي شاهان با هم بر سر رقابت هاي كشورگشايانه با انگيزه هايي در همين سطح بود به مرور زمان به سمت جنگ هايي رفته و خواهد رفت كه يك سوي آن نيروهايي با انگيزه متعالي (ايدئولوژيك) در برابر ظلم نيروهايي با انگيزه نفساني (كه آن هم مي تواند در قالب ايدئولوژي سامان يافته باشد) تصميم به مقاومت گرفته اند.به بيان ايشان طبق نظريه اسلام، اين نبردها درآمدي هستند براي نبرد نهايي كه به مرحله نهايي تاريخ (حيات و حكومت صالحان) خواهد انجاميد. دفاع مقدس به مثابه «نبرد پيش برنده تاريخ يا نبردي تاريخ ساز» يعني رفتار انسان متعالي در روزها و ساعات دفاع مقدس تعيين كننده سرنوشت جهان بعد خود است. اين تحليل از دفاع مقدس و انسان انتخابگر اين ميدان، محور روايت مجموعه روايت فتح شهيد سيد مرتضي آويني بود... امام در اسفند 67 در پيام به روحانيت جمله هايي در تحليل دفاع مقدس دارند كه نشان از تحليل غايت شناسانه است. مثلا يكي از گزاره هاي اين پيام اين است «جنگ ما فتح فلسطين را به دنبال خواهد داشت» امام مي داند كه فتح فلسطين وعده قطعي است و دفاع مقدس به عنوان يكي از «نبردهاي پيش برنده تاريخ» بخشي از سلسله علل اين رويداد آخرالزماني خواهد بود. «تاريخ سازان چه كساني هستند؟» يكي از قسمت هاي روايت فتح به همين نام است و مسئله شهيد سيد مرتضي آويني در آن قسمت پاسخي انسان شناسانه به همين سوال است. در دو قسمت قبل ترش كه موقعيت شب عمليات را در زمستان 1364 نمايش مي دهد با شماري از رزمندگان گفتگو مي كند و پس از آن است كه چند هفته بعد با سوال تاريخ سازان چه كساني هستند به پشت جبهه آمده تا شخصيت رزمندگان آن شب را دقيق تر بررسي كند. مصاحبه شوندگان شب عمليات، مشهدي بوده اند و سيد مرتضي آويني نشان يكي از آنها را پي مي گيرد تا به مغازه اي لبنياتي در مشهد مي رسد. آويني مي گويد اين لبنيات فروش يكي از تاريخ سازان است. @goftare_asr
1 مشاهده