🔖 چهاردهمين جلسه از سلسله جلسات تفسیر قرآن کریم به بیان امام جمعه شهرستان خوی (بخش دوم) ▫️قَالَ أمیرالمؤمنین (علیه السلام) قالَ ألرّسول (صلی الله علیه و آله) قَالَ اللَّهُ تَعَالَی: قُولُوا إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ عَلَی طَاعَتِکَ وَ عِبَادَتِکَ وَ عَلَی رَفْعِ شُرُورِ أَعْدَائِکَ وَ رَدِّ مَکَایِدِهِمْ وَ الْمُقَامِ عَلَی مَا أَمَرْتَ بِهِ وَ قَالَ (صلی الله علیه و آله) عَنْ جَبْرَئِیلَ عَنِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ یَا عِبَادِی کُلُّکُمْ ضَالٌّ إِلَّا مَنْ هَدَیْتُهُ فَاسْأَلُونِی الْهُدَی أَهْدِکُمْ وَ کُلُّکُمْ فَقِیرٌ إِلَّا مَنْ أَغْنَیْتُ فَاسْأَلُونِی الْغِنَی أَرْزُقْکُمْ وَ کُلُّکُمْ مُذْنِبٌ إِلَّا مَنْ عَافَیْتُهُ فَاسْأَلُونِی الْمَغْفِرَة أَغْفِرْ لَکُمْ وَ مَنْ عَلِمَ أَنِّی ذُوقُدْرَة عَلَی الْمَغْفِرَة فَاسْتَغْفَرَنِی بِقُدْرَتِی غَفَرْتُ لَهُ وَ لَا أُبَالِی. پیامبر (فرمود: خدای تعالی فرمود: «بگویید: إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ؛ یعنی برطاعت و بندگی‌ات تنها از تو کمک می‌خواهیم و در کنار زدن حیله و شرّ دشمنانت [ای خدا! تنها، از تو کمک می‌جوییم] و آنچه بفرمایی امر، امر توست». ▫️و آن حضرت (از جبرئیل، از طرف خدای عزّوجلّ فرمود: «بندگان من! شما همگی‌تان گمراهید، مگر کسی که من او را هدایت کنم، پس از من، راهنمایی و هدایت، درخواست کنید، تا شما را هدایت کنم و همگی‌تان فقیرید، مگر کسی که من او را غنی سازم، پس از من، بی‌نیازی و غنا، درخواست کنید، تا روزی و رزقتان دهم و همگی‌تان گناهکارید مگر کسی که من او را از سقوط در ورطه‌ی گناه نگاه دارم. پس از من، مغفرت و آمرزش بخواهید تا شما را بیامرزم. و هرکه بداند که من، به آمرزش و مغفرت، دارای توان و قدرتم و او، به توان و قدرتم مغفرت و آمرزش بخواهد، او را می‌آمرزم و باکی ندارم». ▫️إِیاک‌َ نَعبُدُ وَ إِیاک‌َ نَستَعِین‌ُ؛ آیه ۵ سوره حمد است. در این آیه انسان، خداوند را خطاب قرار داده و به او می‌گوید که تنها او را پرستش می‌کند و تنها از او کمک می‌خواهد. در برخی منابع حدیثی نقل شده است که روزی امام صادق(ع) در نماز خود آیه‌ای از قرآن را آن‌قدر تکرار کرد تا غش کرد، وقتی از آن حال خارج شد و از علت این امر از ایشان سوال شد فرمود: لازَال اُکَرِّرُها حتّی سَمِعتُ مِن قَآئِلُها (به‌فارسی: آنقدر آن را تکرار کردم تا آن‌را از گوینده‌اش شنیدم). قاضی سعید قمی با توجه به شواهد و قرائنی، گفته است آیه مورد تلاوت امام صادق(ع) «ایاک نعبد و ایاک نستعین» بوده است. ▫️در برخی از دعاها و نماز‌های مستحبی، به‌ گفتن مکرّر این آیه برای رفع حاجت‌ها و برطرف شدن گرفتاری‌ها اشاره شده که نشان از اهمیت آن دارد. نماز امام زمان از جمله آنهاست. در روایتی آمده در برخی غزوات وقتی کار بر پیامبر(صلی الله علیه و آله) سخت می‌شد، با گفتنِ ذکر «یا مالک یوم الدین، ایاک نعبد و ایاک نستعین»، ملائکه به کمک او برخاسته، بر کفار پیروز می‌شد. ▫️مفسران شیعه گفته‌اند آيات گذشته سخن از توحيد ذات و صفات مى‌گفت و در اينجا سخن از توحيد عبادت، و توحيد افعال است. توحيد عبادت آنست كه هيچكس و هيچ چيز را شايسته پرستش جز ذات خدا ندانيم تنها به فرمان او گردن نهيم، تنها قوانين او را به رسميت بشناسيم و از هر نوع بندگى و تسليم در برابر غير ذات پاك او بپرهيزيم. ▫️توحيد افعال آنست كه تنها مؤثر حقيقى را در عالم او بدانيم (لا مؤثر فى الوجود الا اللّه) نه اينكه عالم اسباب را انكار كنيم و به دنبال سبب نرويم بلكه معتقد باشيم كه هر سببى هر تاثيرى دارد، آن هم به فرمان خدا است، او است كه به آتش سوزندگى، و به خورشيد روشنايى و به آب حياتبخشى داده است. ثمره اين عقيده آنست كه انسان تنها متكى به" اللّه "خواهد بود، تنها قدرت و عظمت را مربوط به او مى‌داند، و غير او در نظرش فانى، زوال‌پذير، و فاقد قدرت مى‌باشد.تنها ذات اللّه قابل اعتماد و ستايش است، و لياقت اين دارد كه انسان او را تكيه گاه خود در همه چيز قرار دهد. بر همین اساس عالمان شیعه درخواست کمک از خداوند و عبادت او را که در این آیه فقط در خداوند منحصر شده است، با مفاهیمی چون توسل و درخواست از دیگران منافی ندانسته‌ و گفته‌اند: با وجود آیاتی چون:«استعینوا بالصبر والصلاه» یعنی از صبر و نماز کمک بجویید،«وابتغوا الیه الوسیله» یعنی وسیله‌ای برای تقرب به خدا بجویید، درمیابیم منظور خدا از استعانت نجستن از غیر خدا استعانتی همراه با عقیده به «استقلال در سببیت» است. 📌 پایان 🗓دوشنبه ۷ اسفند ماه ۱۴۰۲ #امام_جمعه_شهرستان_خوی #تفسیر_قرآن_کریم #شبکه_امامت 💠 🆔 @h_ghasemkhani_ir 🌐 https://www.h-ghasemkhani.ir