💡
خطانمایی انفجار بزرگ
🔹در بحث نظری، مطلوبیت هر کالایی از طریق حذف انحرافات قیمتی افزایش خواهد یافت. با این حال در عمل، در صورتی که به دنبال واکنشهای عرضه و تقاضا بعد از انفجار بزرگ باشیم، ماهیت کالاها میتواند تعیینکننده باشد... اگر انحرافات قیمت مربوط به کالاهای مصرفکننده مانند لباس شنا و دامنهای کوتاه متمرکز باشد، انفجار بزرگ در حد یک انفجار کوچک خواهد بود. بالعکس انفجار بزرگ واقعاً یک انفجار بزرگ خواهد بود، اگر که انحرافات قیمت مربوط به انرژی و مصالح مانند نفت و فولاد باشد.
همین که مدافعان رویکرد بسته اصلاحات به اثرگذاری دست مییافتند و آمادگیها برای یک انفجار بزرگ پیشرفت میکرد، گروههای مختلف از اقتصاددانان با ذهنیت اصلاح، نیروها را گرد هم آوردند تا با این اقدام شدید مقابله کنند. مخالفان شوکدرمانی در دیدگاههای خود نسبت به آنچه در مرحله بعد اصلاح نظام اقتصادی درست است، متفاوت بودند. اما همه آنها موافق بودند که انفجار بزرگ پیامدهای مصیبتباری برای اقتصاد چین و مردم و در نهایت برای آینده اصلاحات به دنبال خواهد داشت.
برخی از اقتصاددانان جوان که از کنفرانس جوانان موگانشان به عنوان متفکران تأثیرگذار اصلاحات ظهوریافته بودند، از جمله هوآ شنگ، هیجیاچنگ و لوئو شیائوپینگ و همچنین جو چیرن، ژانگ وینگ و سایرین محور تضاد میان نظام قدیمی با جدید را نه در استمرار قیمتهای مختلف بلکه در روابط مالکیتی که میدیدند که اصلاً دقیق و جامع تعریف نشده بود. بهعنوان نمونه پیشنهاد هوآ شنگ و گروهش (۱۹۸۶) برای مرحله بعد اصلاحات، ارائه شفاف و روشنی از حقوق مالکیت در خصوص داراییهای بنگاهها در قالب «نظام مسئولیت مدیریت دارایی» (Asset management responsibility system) بود.
یکی از برجستهترین اقتصاددانان ارشد، لی ینینگ مدافع ایجاد یک بازار بورس سوسیالیستی بود. سایرین مانند وانگ شیائوپینگ مدیر مؤسسه تحقیقات اصلاح نظام اقتصادی چین و جی شیائومینگ از اصلاح بنگاه دفاع میکردند و اینگونه میاندیشیدند که چین به جای آنکه صرفاً اشکال سازمانی سرمایهداری غربی را کپی کند که برای واقعیات موجود در چین و مسیر سوسیالیستی آن مناسب نیست باید از منطق مالکیت خصوصی فراتر برود.
بحث بین حامیان دیدگاههای مختلف در مورد اصلاح بنگاهها و مدافعان انفجار بزرگ در اصلاح قیمت به طور معمول مباحثه بنگاهها یا اولویت اصلاح مالکیت در مقابل اولویت اصلاح قیمت خوانده میشود. اما مقابله بین دیدگاههای مختلف بیشتر و عمیقتر از مسأله مربوط به توالیها بود.
آنهایی که مدافع انفجار بزرگ بودند، بر سنت لانگه مبنی بر اعمال منطق موجود در نظریه تعادل والراسی تأکید داشتند. برای آنها بازار اساساً از طریق برداری از قیمتها نشان داده میشود و مهمترین چیز برای چین در حرکت به سمت اقتصاد بازار «دریافت قیمتهای درست» بود.
آنهایی که این دیدگاه را به چالش میکشیدند به شدت با واقعیت نهادی چین و فرایندهای تاریخی پیچیدهای که منجر به شکلگیری اقتصادهای بازار در دنیای سرمایهداری شده بودند، آشنا بودند. برای آنها بازار چیزی فراتر از علائم قیمتی بود و تنها میتوانست از تعامل میان بنگاههای با ساختار مناسب که توسط دولت با برخی روشها تسهیل میشد به وجود بیاید. از این منظر، آزادسازی قیمتهای کالاهای اساسی تولید کننده (با یا بدون تعدیل قبلی) نه تنها منجر به تعادل نخواهد شد، بلکه بیثباتی سیاسی، آشفتگی و تورم به دنبال خواهد داشت.
📚
چین چگونه از شوک درمانی گریخت، ص ۳۸۹ - ۳۹۱
💠
مرکز مطالعات اقتصادی حبنا را دنبال کنید:
ایتا |
بله |
آپارات