بسم الله الرّحمن الرّحیم
حدیث‌خوانی
سه‌شنبه(۱۴۰۱/۱۱/۴)
جلسه پانزدهم
استاد سیّدجلال رضوی همدانی حفظه‌الله:
صفحه اوّل
در جلسه‌ی گذشته روایتی را از امام هادی علیه‌السّلام در کتاب شریف تحف‌العقول،ج۱، ص۴۸۳ - الوافی،ج۲۶،ص۲۸۵ - بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۶۶ بیان کردیم که حضرت فرمودند:
اَلدُّنْيَا سُوقٌ رَبِحَ فِيهَا قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخَرُونَ؛
دنيا بازاريست كه مردمى از آن سود برند و مردمى ديگر زيان كنند.
همچنین بیان کردیم نظیر همین حدیث را امام زین‌العابدین علیه‌السّلام فرمودند:
الدُّنيا سوقُ الآخِرَةِ ، وَالنَّفسُ تاجِرٌ ، وَاللَّيلُ وَالنَّهارُ رَأسُ المالِ ، وَالمَكسَبُ الجَنَّةُ ، وَالخُسرانُ النّارُ(ارشادالقلوب دیلمی،ج۱، ص۵۹ - أعلام الدّين، ص۹۶)؛
دنيا، بازار آخرت است و نفس، بازرگان است و شب و روز، سرمايه است و سود، بهشت است و زيان، دوزخ است.
همچنین بیان کردیم در حدیثی از زبان حضرت عیسی مسیح عَلَی‌نَبِيِّناوآلهِ‌وعليه‌السّلامُ در تحف‌العقول، ص۵۱۰ آمده است:
بِحَقٍّ أقولُ لَكُم: إنّ الدُّنيا خُلِقَت مَزرَعةً تَزرَعُ فيها العِبادُ الحُلوَ و المُرَّ و الشَّرَّ و الخَيرَ، و الخَيرُ لَهُ مَغَبَّةٌ، نافِعَةٌ يَومَ الحِسابِ، و الشَّرُّ لَهُ عَناءٌ و شَقاءٌ يَومَ الحَصادِ؛
به حق بگويم‌تان، دنيا كِشت‌زارى است كه مردم در آن شيرين و تلخ و بد و خوب می‌كارند و خوبى در روز حساب فرجامى سودمند دارد و بدى در روز درو، رنج و بدبختى دارد.
یکی از شیوه‌های انتقال مفاهیم؛ درک آسان؛ فهم وسیع، تشبیه کردن می‌باشد. که قرآن هم از این شیوه استفاده نموده است.
معصومین علیهم‌السّلام در این روایات دنیا را به بازار تشبیه نموده‌اند.
در بازار، داد و ستد است. بعضی جنس‌ها در دست دلّال است، در داد و ستد‌ها بایع لازم است، مشتری لازم است، ثَمن و مُثمن لازم است، و اینکه اجناس استاندارد باشند، معاملات سند داشته باشند، شاهد داشته باشند، و غیره و غیره.
همان‌گونه که قرآن هدایت را به نور و ضلالت را به آتش و دوزخ تشبیه کرده است، امام هادی علیه‌السّلام هم برای واضح شدن مطلب، دنیا را به بازار تشبیه نمودند.
نظیر این روایات بالا، پیامبر اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: الدّنيا مَزرَعةُ الآخِرَةِ(عوالی‌اللآلي،۲/۲۶۷/۶۶)؛
دنيا كِشت‌زار آخرت است.
پیامبر گرامی صلّی‌الله‌علیه‌وآله دنیا را به مزرعه و کِشت‌زار تشبیه نموده است.
دنیا مزرعه‌ای است که ما با اعمال‌مان در آن کِشت می‌کنیم و حاصل آن را در آخرت برداشت می‌نماییم.
همان‌طوری که امام زین‌العابدین علیه‌السّلام هم در تشبیه زیبایی در روایت بالا فرمودند: دنیا بازار آخرت است و نفس، فروشنده است و شب و روز، سرمایه است و سود این معامله، بهشت است و ضرر این معامله، آتش جهنّم می‌باشد.
لحظه لحظه‌ی عمر ما که به عنوان سرمایه می‌باشد در حال خرج شدن؛ کم شدن؛ ذوب شدن؛ کوتاه شدن می‌باشد.
از طرفی هم به ما گفتند: این دنیا هدف نیست بلکه وسیله است، کما اینکه جناب عیسی مسیح علیه‌السّلام هم این دنیا را به مزرعه‌ای تشبیه کردند که بندگان خداوند، بذر خوبی و بدی را با عمل خویش می‌کارند و با کِشتِ بذرِخوبی در دنیا، محصول آن را در آخرت، عاقبتی سودمند برداشت می‌نمایند. و با کِشتِ بذرِبدی در دنیا، در آخرت، رنج و سختی برداشت می‌نمایند.
امام هادی علیه‌السّلام در روایتی دیگر فرمودند:
إِنَّكُمْ فِي آجَالٍ مَنْقُوصَةٍ وَ أَيَّامٍ مَعْدُودَةٍ وَ اَلْمَوْتُ يَأْتِي بَغْتَةً مَنْ يَزْرَعْ خَيْراً يَحْصُدْ غِبْطَةً وَ مَنْ يَزْرَعْ شَرّاً يَحْصُدْ نَدَامَةً لِكُلِّ زَارِعٍ مَا زَرَعَ لاَ يُسْبَقُ بَطِيءٌ بِحَظِّهِ وَ لاَ يُدْرِكُ حَرِيصٌ مَا لَمْ يُقَدَّرْ لَهُ مَنْ أُعْطِيَ خَيْراً فَاللَّهُ أَعْطَاهُ وَ مَنْ وُقِيَ شَرّاً فَاللَّهُ وَقَاهُ(کافی، ج۲،ص۴۵۸ - تحف‌العقول، ج۱، ص۴۸۹)؛
به راستى، شما را عمرى كاهنده؛ کوتاه و روزهاى معدود و محدود است و مرگ ناگهان سر رسد. هر كه خير بِكارد نيكى برداشت نمايد و هر كه بدى بِكارد پشيمانى درو نمايد. هر كشاورز هر چه بِكارد همان نصيبش شود، كُندكار به نصيبش دست نيابد و آزمند؛ حریص، آنچه را مقدّرش نشده به دست نياورد. هر كه خيرى نصيبش شود خداوند نصيبش ساخته است و هر كه از شرّى محفوظ ماند خداوند او را حفظ كرده است.
ما هستیم و این روایات شریف در رابطه‌ی با این دنیا و مذمّت این دنیا و بدی‌های این دنیا و چگونه گذر کردن از این دنیا که دانستن این‌ها اهمیّت بالایی دارد.
امام علیه‌السّلام فرمود: دنیا یک بازاری‌است که عده‌ای سود می‌برند و عدّه‌ای زیان می‌کنند.
قدیم بچه‌ها در کوچه‌ها با خاک بازی می‌کردند و خانه درست می‌کردند و دم غروب می‌خواستند بروند، با لگد این خانه‌های ساخته شده‌‌ی خود را خراب می‌کردند، دوباره روز بعد می‌آمدند شروع می‌کردند به ساختن، امّا