📝زوال تدریجی دولت و بحران تأمین منافع عمومی ✍️دکتر سید آرش وکیلیان [یادداشت مهمان] در حالی که اخبار رسانه‌های جهان هر شب خبر از کشته‌های بیشتر همه‌گیری کرونا می‌دهد، بیش از پیش احساس می‌کنیم که ما در جامعه خود با دیگران سرنوشت مشترکی داریم و نمی‌توانیم سلامت را به عنوان کالای خصوصی بفروشیم. البته در این میان کشورهایی که طی سه دهه گذشته با شعارهای مختلف تحت لوای ایدئولوژی نئولیبرالیسم پیوسته از حوزه تصدی امور عمومی به نفع بخش خصوصی عقب نشستند بیشترین تلفات را دادند که سرآمدشان آمریکا و انگلستان است. قبلاً هم مطالعات متعدد از جمله پژوهش‌های OECD نشان داده بود که افزایش برابری در فرصت‌های آموزشی در قیاس با خصوصی‌سازی، تأثیر چند برابری بر رشد اقتصادی دارد، اما به هر حال این کرونا بود که تشت رسوایی نئولیبرالیسم را بر زمین افکند تا صدایش به گوش همگان برسد. اما این فقط مساله آنها نیست و ما هم ۳۰ سال است که در همین مسیر کم و بیش پیش رفته‌ایم. دولت (نه فقط قوه مجریه) را تضعیف کرده‌ایم و امور عمومی به خصوص بهداشت و آموزش را به بخش غیر دولتی (اعم از خصوصی و خصولتی) سپرده‌ایم. فراموش کرده‌ایم بازار برای تأمین کالا و خدمات قابل شخصی‌سازی یک سازوکار بهینه است، ولیکن کالاهای عمومی چنین قابلیتی ندارند و لازم است دولت نقش محوری در تأمین همگانی آنها را برعهده گیرد. زوال دولت در ایران هم به شدت احساس می‌شود، به طوری که مردم خود را در بحران اقتصادی بی‌پناه می‌بینند، اما سراسیمه به آغوش سرمایه‌داری پلتفرمی می‌گریزند. غافل از آنکه امروز تهدید بسیار بزرگتری در پیش روی ماست. سرمایه داری پلتفرمی با مدل خاص تولید ارزش افزوده خود، مردم را تبدیل به کاربران ارزانی کرده که دانسته و ندانسته در حال تولید یک ارزش افزوده جدید موسوم به داده‌های عظیم هستند. این داده‌های عظیم نه تنها ثروت بلکه قدرت بسیار بزرگی را برای صاحبان پلتفرم‌ها به خصوص آگفام (آمازون، گوگل، اپل، فیس‌بوک و مایکروسافت) فراهم کرده است و این قدرت به آنها امکان داده تا نه تنها در تعیین دولت ایالات متحده (و البته دیگر کشورها) مداخله موثر کنند بلکه قدرت ارتباطی رییس جمهور آمریکا را در پیش چشم عموم مردم کاملاً بستانند. با این رویه دیر یا زود دولت به مثابه نماینده منافع عمومی مضمحل می‌شود و جای آن را داروینیسم اجتماعی پر می‌کند، تا هر کس توانمندتر باشد ماهی بزرگتری از این آب گل آلود بگیرد و در نهایت اکثریت مردم اعم از طبقه متوسط و‌ فرودست مورد استضعاف قرار گیرند و حقوق عمومی‌شان، بخصوص در حوزه آموزش و سلامت را از دست بدهند. امروز هیچ موضوعی از کارآمدی گرفته تا مبارزه با فساد و یا آزادی، در قیاس با احیای دولت به عنوان نماینده جامعه ملی به منظور مقاومت برای حراست از منافع عمومی در برابر غارت آن از سوی زرسالاران داخلی و خارجی اولویت ندارد. این موضع را باید از دستبرد دسته‌بندی‌های بیهوده سیاسی و اجتماعی اعم از مذهبی و سکولار یا اصولگرا و اصلاح طلب و ...‌ حراست کرد تا یک عزم جمعی برای تحقق دولت ملی مبتنی بر حقوق اساسی مندرج در قانون اساسی شکل بگیرد. ▪️ امروز فرصت ماست 🔸علم و سیاست فارسی 🔸 @elmosiasatfarsi