💢از «کلیک» تا «شلیک»؛ یک لحظه غفلت، یک عمر پشیمانی
👈🏿 «ماجرا از انتشار یک عکس در صفحه اینستاگرام آغاز شد. فردی تصویر دوران کودکی یکی از بستگانش را در صفحه اینستاگرام منتشر کرد تا موجبات خنده و تمسخر فامیلی را فراهم کند اما این کار نسنجیده به مذاق «وحید» خوش نیامد چون او انتظار چنین رفتاری را از بستگانش نداشت. همین موضوع به تهدید و چشم غره در لایوهای اینستاگرامی انجامید تا جایی که تهدیدها شکل جدی به خود گرفت و به تیراندازی کشید و به کشته شدن دو نفر منجر شد» (روزنامه خراسان، 21 دی 1399، کد خبر: 717029.).
♈️1. ماجرای بالا نشان می دهد که کارهای به ظاهر ساده و معمولی که همه ما شبانه روز در شبکه های اجتماعی انجام می دهیم، برخلاف ظاهرشان، بسیار مهم و حساس هستند، و گذاشتن یک عکس، نوشتن یک شوخی، درج یک کامنت کوتاه، یک لایک ساده، یا حتی گذاشتن یک شکلک (ایموجی) واستیکر می تواند موجب چه ضرر و زیان هایی غیرقابل جبرانی بشود که قطعا از ابتدا به اندازه سر سوزنی به ذهن مرتکبان آن خطور نمی کند.
♈️2. مشکل از کجاست؟ از این جا که ما:
حضور آسان و فعالیت ساده و راحت در شبکه ها را می بینیم ولی به اهمیت و حساسیت کار در این شبکه ها توجه نمی کنیم.
فان بودن و شوخی وسرگرمی و خنده را می بینیم ولی به این که ممکن است «آخر هر خنده ای گریه باشد» نمی اندیشیم.
سرعت در انتشار مطلب را می بینیم ولی به ماندگاری پیامدهای آن فکر نمی کنیم.
♈️3. موضوعات حساسیت برانگیز
هرگونه رفتار نادرست و غیراخلاقی نسبت به دیگران در فضای مجازی موجب خشم و ناراحتی آنها و حتی بروز رفتارهای نادرست از سوی آنها می شود (خشم خداوند هم به جای خود)، ولی برخی موارد از حساسیت بیشتری برخوردار است و بایستی از تمسخر، تحقیر، توهین و فحاشی نسبت به آنها خودداری کنیم. مثلا:
1. تصاویر شخصی و خانوادگی
2. وضعیت مالی، سرمایه و درآمدها
3. مسائل ناموسی، و روابط عاطفی و عشقی
4. باورهای دینی و مقدسات مذهبی
5. ویژگی های جسمی و بدنی
♈️ برای این که به آبرو و حیثیت دیگران «شلیک» نکنیم:
🔸1. صد بار گزکنیم، یک بار کلیک: قبل از کلیک کردن، ابتدا به طور جدی به جوانب و عواقب کارمان فکر کنیم. خود را جای کسی بگذاریم که می خواهیم درباره اش مطلبی را منتشر کنیم و از دید او به موضوع نگاه کنیم. این سخن امیرمومنان(ع)، که عاقبت انديشى پيش از شروع هرکاری موجب در امان ماندن از پشیمانی می شود («اَلتَّدبِيرُ قَبلَ العَمَلِ يُؤمِنُ النَّدَمَ»؛ غرر الحکم، ص 354) راهکار خوبی برای رفتار اخلاقی در شبکه های اجتماعی است.
🔸2. قبل از انتشار هرگونه خبر یا عکس و فیلم از دیگران، ابتدا از آنها اجازه بگیریم، و هدف خود را بگوییم.
🔸3. به مجرد اطلاع از ناراحتی یا نارضایتی فرد، مطلب منتشر شده را حذف کنیم و از دیگران هم بخواهیم از انتشار آن خودداری کنند (گرچه با توجه به ساختار فضای مجازی چنین کاری به طور کامل متاسفانه امکان پذیر نیست).
🔸4. از کسی که موجب ناراحتی اش شده ایم یا حقش را ضایع کرده ایم، از طریق فضای مجازی، و اگر ممکن است به صورت حضوری، عذرخواهی کنیم و تا جایی که ممکن است ضررهای مادی و معنوی که به او وارد کرده ایم را جبران کنیم(معنای واقعی توبه).
🔸5. این سخن زیبای امام علی(ع) را آویزه گوش کنیم که: جهالت موجب لغزش و پشیمانی انسان می شود(«الْجَهْلُ يُزِلُّ الْقَدَمَ وَ يُورِثُ النَّدَمَ»؛غرر الحکم، ص 75). بنابراین، قبل از انتشار هرگونه مطلب یا تصویری درباره موضوعات حساسی که در بالا ذکر شد، با افراد آگاه و دلسوز مشورت کنیم. ممکن است آنها به نکاتی توجه کنند که ما از آن غافلیم. مثلا می دانند که فلان شخص روحیه حساسی دارد و از انتشار تصاویرش در شبکه های اجتماعی ناراحت و عصبانی می شود.
🔸6. شعار بالای صفحه کلیدمان این باشد: اخلاق در فضای مجازی هم حقیقی است. پس در این فضا با دیگران چنان رفتار کنیم که دوست داریم با خودمان رفتار شود.
#حسينعلي_رحمتي
6 بهمن 1399
@harahmati