(نقد این یادداشت را در یادداشتهای قبلی کانال در اینجا ملاحظه فرمایید) 💢«علم عنکبوتي: بایدها، نبایدها و پیامدها» 🔹هرگاه پژوهشگر، دانشمند، اندیشمند، فیلسوف، ادیب و هنرمندی دستاوردهاي حاصل از نوآوری، پژوهش، نظریه، آثار بدیع هنری را نزد خویش نگهدارد، منتشر و ارایه نکند، دانش و هنر او مصداق «علم عنکبوت وار» است. سوالي مطرح است، که خسران علم عنکبوتي در مقیاس فردی، منطقه ای، کشوری و جهانی در چیست؟ 🔹1- در مقیاس فردی ممانعت از کسب مقام مرجعیت علمی و خلق ثروت، قدرت، امنیت و ….. از مسیر دانش است. زیرا تا شخص سخن نگفته باشد، عیب و هنرش نهفته باشد. یک فرد از طریق انتشار و ارایه بروندادهای علمی، آموزشی، پژوهشی، نوآوری، فناوری فرهنگی، هنری، ورزشی و …… خویش شناخته شده و مرجعیت ملي و فراملي پیدا می کند. 🔹2- در مقیاس کشوری و جهانی علم عنكبوتي منجر به هدر رفت سرمايه هاي ملي و جهاني مي شود. زیرا وقتی یک محقق و فرد متخصص برای موضوع تحقیق و مورد علاقه خویش وقت و هزینه صرف می کند، چنانچه دستاوردهاي خود را همچون عنکبوت نزد خودش نگهدارد، و در قالب برونداد مرتبط با تخصص خویش منتشر نکند، ممکن است، فرد دیگری در کشورش، یا در نقاط دیگر دنیا برای همان موضوع وقت، انرژی و هزینه مجدد صرف کند، این کار منجر به هدر رفت عمر، منابع انسانی و مادی در سطح ملی و بین المللی مي شود. اخلاق علمی و انساني حکم می کند، تا یک محقق و فرد متخصص، نتایج تحقیق و دستاوردهای خودش را در قالب بروندادهای علمی مختلف مرتبط با تخصصش را منتشر و در دسترس جامعه جهانی قرار بدهد. البته اگر یافته یک پژوهشگر، دانشمند، اندیشمند و هنرمند تولید فناوری (سخت و نرم)، خلق ثروت و خدمت کند، که قابل خرید و فروش باشد، اين دستاورد در قالب ثبت اختراع، آثار بديع هنري، محصول دانش بنيان، ثبت و ارايه می شود. به هر حال تا زمانيكه دانش شخصی در قالب بروندادی، اعم از مقاله، کتاب، آثار بدیع هنری، نظریه، ثبت اختراع، محصول دانش بنیان، سخت افزار و نرم افزار، خدمت جدید منتشر نشود، مصداق "علم عنکبوت وار" است. با نماياني دانش و پاره كردن تور عنكبوتي علم، از طريق انتشار و ارايه در سطح ملي و جهاني دانش شخصي به دانش اجتماعي تبديل مي شود. 🔹٣- از طريق انتشار و ارايه بروندادهاي علمي و مرتبط با هر تخصص، يعني نمايه و نماياني دانش، شفافيت، پويش، پالايش و پيرايش دانش بشري نيز محقق مي شود. در علم عنكبوتي، شفافيت و نورانيت، نمايان نيست. در نتيجه امكان نظارت نخبگاني و همتايان جهت نقد و واكاوي بروندادها وجود ندارد. به عبارت ديگر، علم عنکبوتي، زمینه رفع نقایص خود را از طریق نقد و آزمایش مجدد توسط همتايان، مهیا نمی کند. 🔹٤- علم عنكبوت وار منجر به گسترش اقيانوس دانش بشري نمي شود. هرچه ذخيره دانشي و اقيانوس دانش بشري توسعه يابد، منجر به استفاده بيشتر بشريت از دانش و دانايي مي شود. استفاده معقول و مشروع از علم و دانش منجر به رفاه، آسايش و آرامش بيشتر بشر مي شود. 🔹٥- علم عنكبوتي در عرصه امنيتي و قدرت ملي هم پسنديده نيست. كشورها در بخش امنيتي هم محصولات دانشي و دستاوردهاي علمي و فناوري خويش را در رزمايش ها نمايان مي كنند، تا از هر گونه خطر و نيت تجاوزي به كشور خود پيشگيري كنند. بجاي اينكه در هنگام بحران قدرت خويش را به رخ بكشند. عقل يعني پيشگيري، به عبارت بهتر با رزمايش و نماياني تجهيزات نظامي و امنيتي، از ايجاد بحران و ستيز پيشگيري مي كنند. 🔹٦- امروزه نمايه و نماياني علم، فناوري و نوآوري يك نوع تجارت پسنديده جهاني هم است. 🔹٧- كشور گشايي از طريق نمايه و نماياني علم، فناوري و نوآوري در جامعه جهاني مقبول و محبوب است. وقتي علم، دانش، فناوري و محصول كشوري در خانواده اي در كشور ديگري وارد مي شود و دانايي و رفاه آن خانواده را رقم مي زند. در حقيقت كشور مولد، خانواده ها و كشور مصرف كننده را بي هزينه تسخير كرده و قدرت نرم خويش را افزايش داده است. با نمايه و نماياني علم، فناوري، سرمايه اجتماعي جهاني كشور مولد افزايش مي يابد. 🔹٨- نمايه و نماياني علم، فناوري و نوآوري منجر به گره خورن منافع كشورهاي جهان به يكدىگر شده و بشر دوستي و وحدت جهاني بر حول محور دانش بشري را در پي دارد. نمايه و نماياني علم بستر لازم براي شكوفايي ظرفيت هاي بشري را نيز مهيا مي كند. در نتيجه علم عنكبوتي، نوعي خود تحريمي و خود تحقيري نيز است. سعدي عليه الرحمه چه زيبا بيان كرده است: بني آدم اعضاي يكديگرند كه در آفرينش ز يك گوهرند چو عضوي به درد آورد روزگار دگر عضوها را نباشد قرار موضوع را با بخشي از شعر سرود دانشگاه افتخار آفرين مازندران به پايان مي برم: كنون تير دانش به زه كرده ايم به اقصاي گيتي نشان برده ايم كزين گونه كشور گشايي رواست به هر جا كه دانش رود مرز ماست نگارنده: محمدعلي زلفي گل- وزير علوم، تحقيقات و فناوري http://eitaa.com/msrt_ir 🆔@msrt_iri