🔸اقتصاد قطعه‌‌ای از پازل ✍️ علی کردانی، عضو تحریریه مدادالفضلاء فرهنگ‌سازی در جامعه، به ویژه در جوامع با اصالت و اسلامی پروسه‌ای فنی و زمان‌بر است. دغدغه‌مندان فرهنگ ایده‌های متفاوتی در مورد ساختارها و بسترهای فرهنگ‌سازی دارند؛ اینکه چه ایده‌هایی در رابطه با ترمیم فرهنگ می‌توان اتخاذ کرد، جای تامل و پژوهش دارد، اما یکی از ایده‌ها در مورد مسأله فرهنگ، «اقتصاد ایده‌آل» است. برخی بر این باورند که معضل اقتصاد برابر است با معضل فرهنگ؛ چه‌بسا مؤیدات دینی هم برای آن بازگو می‌کنند که اگر اقتصاد حل شود، فرهنگ التیام می‌یابد. هرچند که شرایط اقتصادی مطلوب ما را به فرهنگ مطلوب نزدیک می‌کند؛ اما اقتصاد تمام قطعه‌های فرهنگ را تشکیل نمی‌دهد، بلکه بخشی از قطعه‌های پازل فرهنگ می‌باشد. همچنان‌که یکی از اصول ماتریالیسم «اصالت اقتصاد» است؛ آن‌ها می‌گویند جامعه و عوامل اجتماعی هستند که به روح و روان انسان شکل می‌بخشند و انسان در ذات خودش نه خوب است و نه بد؛ آن‌ها می‌گویند زیر‌بنای جامعه اقتصاد است و تغییر اوضاع اقتصادی موجب تغییر نهاد‌های اجتماعی و تغییر نهادها سبب تغییر رفتار انسان‌ها و در نتیجه تغییر فرهنگ می‌شود؛ بنابراین انسان که فرهنگ‌ساز حقیقی است، از جامعه شکل می‌گیرد و جامعه از اقتصاد. این در صورتی است که اگر ترجمه فرهنگ را؛ آرامش، انسان‌دوستی، دیگرپسندی، بخشش، گذشت، حیا، ایستادگی، یاد الهی و... بدانیم؛ خواهیم دید که اتفاقا «اقتصاد ایده‌آل» و نداشتن دغدغه اقتصادی و معیشت، چه‌بسا در بیشتر افراد یا لااقل برخی خصلت‌هایی همچون طمع‌ورزی، خودپسندی، فراموشی و غفلت را ایجاد کند؛ بنابراین اقتصاد فرهنگ را نتیجه نمی‌دهد؛ بلکه بخشی از فرهنگ‌سازی را تسهیل می‌کند. در نهایت اینکه، اگر اقتصاد را برای اقتصاد بخواهیم، فرهنگ تکانی نخواهد خورد؛ اما اگر اقتصاد را در خدمت «امنیت روحی افراد» و «فرهنگ» پایه‌ریزی کردیم؛ آن وقت است که دغدغه‌مندان اصلاحِ فرهنگ، شبی را به خوش می‌گذرانند. علاوه بر این اگر «اقتصاد ایده‌آل» تحقق یابد، اما فرهنگ و مکتب انسان‌های آزاده محقق نشود؛ چنین اقتصادی در میان مدت به قهقرا رفته و افراد آن از بلندای اقتصاد به دره‌های بی‌فرهنگی سقوط خواهند کرد. در پایان باید گفت‌؛ اگر اقتصاد در چارچوب یک الگوی فرهنگی جامع تعریف شود، در سایه چنین اقتصادی می‌توان به «فرهنگ مطلوب جامعه اسلامی» نزدیک‌تر شد؛ در این صورت اقتصاد یکی از پایه‌های رشد فرهنگی جامعه محسوب می‌شود نه اینکه سدی در مقابل فرهنگ باشد. #نویسندگان_حوزوی @HOWZAVIAN