💢 عدم نیاز بررسی سندی طرق به کتب ✔️استاد سید جواد شبیری زنجانی 🔹این بحث مهم در رجال وجود دارد که آیا طرق به کتب نیازمند بررسی سندی است یا خیر؟ به عنوان نمونه شیخ طوسی در مشیخه تهذیب یا فهرست، طریق به کتب و روایات احمد بن محمّد بن خالد را ذکر کرده است. آیا اعتبار روایتی که شیخ طوسی از او نقل می کند، وابسته به اعتبار طریق به او در فهرست و مشیخه است؟ 🔸این بحث در رجال به عنوان «اعتبار نقد طرق و مشیخه»، مورد بحث قرار گرفته است. بحث نقد طرق و مشیخه چند محور دارد که «طرق به کتب»، بحث حاضر ماست. 🔻در بحث نیازمند بودن طرق به کتب به بررسی سندی، سه قول اصلی وجود دارد: ۱. نیازمند به بررسی سندی است مطلقاً. این قول را مرحوم آیت‌الله خویی قائل بوده و مطابق آن مشی کرده است. ۲. نیازمند به بررسی سندی نیست مطلقاً. (نظر مختار) ۳. تفصیل بین کتب مشهوره و غیر مشهوره. این قول از مرحوم آیت الله بروجردی نقل شده است، که صحّت انتساب این قول به ایشان، برای بنده روشن نیست. به طور نمونه، کتاب علی بن حسن بن فضّال، از کتب مشهوره و جزء معروف‌ترین کتب طائفه‌ امامیّه می‌باشد که جزء کتب درسی بوده است. بنا بر نظر منسوب به آیت الله بروجردی، برای طریق به این کتاب، بررسی سندی لازم نیست. 🔹قول مختار قول دوم است، و به نظر ما طرق به کتب، مطلقاً نیازمند بررسی سندی نیست، زیرا بسیاری از طرق به کتب که در مشیخه‌ی تهذیب و فهرست شیخ طوسی نقل شده، اجازاتی است که علما داده‌اند و این اجازه، صرفاً کبری کلّی است که استاد به شاگرد اجازه می‌دهد که «روایاتی که انتساب آن به من برای تو ثابت شده است را می‌توانی از من نقل کنی». صغری این اجازه، توسّط شاگرد احراز شده است و با فرض شهادت دادن شاگرد به إسناد روایت به استاد، اعتماد به شهادت شاگرد، در اعتبار روایت کافی است. 🔸مثلاً احمد بن محمّد بن عیسی با واسطه به شیخ طوسی اجازه داده است که روایاتی که برای شیخ طوسی احراز شده که روایت وی است را نقل کند. در این اجازه، احمد بن محمّد بن عیسی تضمین نمی‌کند که روایت منقول توسّط شیخ طوسی روایت احمد بن محمّد بن عیسی است، بلکه شیخ طوسی با آغاز کردن سند با احمد بن محمّد بن عیسی، إخبار می‌کند که این روایت، روایت او است. 🔹مطابق تتبّع صورت گرفته، مراد از این که شیخ طوسی روایت را، روایت احمد بن محمّد می‌داند، این است که به طریقی که برای شیخ طوسی اختلافی نیست، روایت احمد بن محمّد بودن احراز شده است. پس طریق موجود در مشیخه یا فهرست، دخالتی در إسناد روایت به احمد بن محمّد بن عیسی نداشته و شهادت شیخ طوسی، إسناد روایت به احمد بن محمّد و اعتبار این إسناد را اثبات می‌کند. 🔸در نتیجه، هرجا شهادت شیخ طوسی وجود داشته باشد، چه راوی مشهور بوده و چه راوی مشهور نباشد، اعتبار إسناد روایت به راوی اثبات می‌شود. ما در سابق همین سخن را در کتاب کافی نیز تطبیق می‌کردیم، امّا به علّت وجود اشکالاتی، این بیان در کافی تطبیق نمی‌شود. بحث حاضر، در طرق مشیخه و فهرست که طرق کلّی است و شیخ طوسی به اعتبار طریق به راوی، شهادت می‌دهد، تطبیق می‌شود. نکته‌ی بحث نیز این بود که با تتبّع گسترده‌ی صورت گرفته، به این نتیجه می‌رسیم که طرق حذف شده توسّط شیخ طوسی، مسلّم الاعتبار است.(1) 🔹یکی از شواهد بر ارزش نداشتن طرق به کتب، همین رفتار شیخ طوسی است که ایشان بدون اشاره، طرق به کتب را حذف کرده یا تعویض سند می کند و حذف طریق به کتاب و تعویض سند، در میان قدما شایع و مرسوم بوده است. به عنوان نمونه مرحوم شیخ صدوق تمام روایات باب المزار «ثواب الأعمال» را از «کامل الزیارات» اخذ کرده ولی در هیچ یک، اشاره ای به اخذ از کامل الزیارات نکرده است. —————————————— 1. در جواب این اشکال که «شهادت شیخ طوسی، شهادت در موضوعات بوده و در موضوعات، شهادت عدل واحد اعتبار ندارد.» می‌گوییم: هر چند شهادت شیخ طوسی واحد است و شهادت عدل واحد در موضوعات معتبر نیست، امّا در این موارد به علّت انسداد صغیر، قائل به اعتبار شهادت می‌شویم. 📗درس خارج اصول، تاریخ: ۲۷ شهریور ۱۳۹۸ ر.ک: درس خارج فقه، تاریخ: ۳۰ شهریور ۱۳۹۸ 🆔 https://eitaa.com/ijtihad