‍ ‍ 💥شادی، حلقۀ گمشدۀ زندگی ایلامی‌ها   نتایج برخی از پژوهش‌ها بیانگر آن است که پایین بودن شادی و نشاط، یکی از مسائل اساسی استان و از ریشه­‌های اصلی گسترش آسیب­‌های اجتماعی در ایلام است. ساکنان این سامان، پیش­تر به سبب بافت عشیره­‌ای و سبک زندگی عشایری، از آیین و رسوم شادی بخشی زیادی برخوردار بودند. نحوۀ زندگی بر پایۀ این سبک و زیستن در دامان طبیعت، غم را از دل­‌ها می­‌زدود و شادی همراه همیشگی آن بود؛ اما، با گسترش فرهنگ شهرنشینی و یکجانشین شدن مردم، آنها با سبک زندگی جدیدی مواجه شدند که اغلب آمادگی انجام آن را نداشتند. زندگی در شهر الزامات و شرایط خاص خود را می‌طلبید و بدین‌گونه، سردرگمی ناشی از گذار از شیوۀ پیشین و ورود به شیوۀ جدید زندگی، به همراه اثرات زیان‌بار جنگ، جامعۀ ایلام را دستخوش آسیب‌های اجتماعی و روانی از جمله افسردگی نمود.  🔻دیگر از شادی­‌های جمعی سابق، جلوه­‌های کمتری دیده می­‌شد، رسم "ئەڵپەڕگە" به فراموشی سپرده شد و آوای شاواز و شادی از میان درختان سبز "ششدار" به گوش نمی­‌رسید، رنگ و فرم لباس­‌ها و سبک پوشش مردمان تغییر یافت و صدای خنده و قهقهه از اغلب شب­‌نشینی­‌ها رخت بربست. 🔻با گسترش دامنۀ جنگ بر تعداد مرثیه سرایان افزوده شد و نوحه­ سرایی، فزونی بیش از پیش یافت؛ به جای انجام فعالیت­‌های شادی­ بخش و نشاط‌آور جمعی و کم خطر، عده‌ای از افراد، به وسایل و راه‌هایی روی آوردند که هم پر خطر و هم آنها را به انزوا می­‌کشاند. اعتیاد، افسردگی، خشونت علیه خود و دیگری با اقشار جوان و نوجوان همراه شد و بنابر نتایج تحقیقات انجام شده، ارزش لذت‌جویی در منتهی­‌الیه سلسله مراتب ارزشی دانشجویان این سامان جای گرفت. هر روز بر مشتریان مجالس فاتحه‌خوانی در مساجد، تکایا و حسینیه­‌ها افزوده شد و مراسم­ جشن عقد و عروسی جذابیت پیشین خود را از دست دادند. عده­‌ای از نوجوانان و جوانان به جای تکیه بر بازی­‌ها، سرگرمی­‌ها و راه­‌های شادی بخش ملی و محلی، به مسایلی روی آوردند که بیرون از مرزهای این سرزمین ترویج می­‌شد. بالا گرفتن قدرت خرید مردم و بهبود وضعیت اقتصادی آنها در برخی از سال‌ها نیز، موجب افزایش شادی­ و نشاط­ نشد؛ حتی رنگ اغلب وسایل نقلیه جدید را رنگ­‌های خنثی تشکیل می‌دادند؛ و این­ گونه سیلاب آسیب­‌های اجتماعی، ایلام را در نوردید و کمتر کسی یافت می‌شد تا فکری اساسی به حال این حوادث کند و از اثرات خسارت‌بار آن‌ها بکاهد. 🔻«شادی و نشاط» از دیرباز همراه جامعۀ ایرانی بوده است. گویند نخستین معجزۀ "زرتشت" هنگام تولد، خندیدن او بوده و در کتیبه­‌های به جای مانده از "خشایار­شاه"، پس از ذکر آفریدن زمین، آسمان و انسان توسط خدای بزرگ، از شادی برای انسان نام می­‌برد و این­ گونه "پارسیان"، شادی را آفریدۀ خدا و غم و اندوه را آفریدۀ اهریمن می­‌دانستند. پس، به جرأت می­‌توان گفت، شادی جزء جدائی‌ناپذیر فرهنگ ایرانی بوده و آیین­‌های­ جمعی و جشن­‌های ملی و محلی، زمینه­‌ساز شادی­‌های اساسی در این سرزمین بوده­‌اند. 🔻جامعۀ ایرانی علاوه بر داشتن اعیاد و مناسک جمعی و ملی شادی­‌آور، از اعیاد مذهبی و مناسک دینی شادی‌بخش و نشاط­‌آور نیز،  برخوردار بوده که فراوانی آنها می­‌تواند تزریق کنندۀ نشاط و شادمانی به کالبد افسردۀ آن باشد. 🔻با توجه به رابطۀ شادی و نشاط اجتماعی با مفاهیمی مانند توسعۀ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و بالطبع مؤلفه­‌هایی چون روابط اجتماعی، اعتماد، مدارا، امنیت اجتماعی و به ویژه کاهش آسیب­‌های اجتماعی، ضرورت توجه به این مسئله احساس می­‌شود.  🟢باید دانست که کمتر احساسی را در زندگی می‌توان یافت که به اندازۀ شادی و نشاط راغب داشته باشد. شادی خمیرمایۀ اصلی توسعه و تغییر در جامعه محسوب می­‌شود. نه تنها ارمغان فرهنگ بیگانه نیست؛ بلکه راه مقابله با آن به حساب می­‌آید. هرگاه شادی از یک در وارد شود، تنبلی و کاهلی از در دیگر خارج می­‌شود. «شادی و نشاط» سرمایۀ ا­جتماعی را افزون می­‌بخشند و مروج انرژی عاطفی محسوب می­‌گردند. «شادی و نشاط» نه تنها مغایرتی با دین و ارزش­‌های دینی ندارند؛  بلکه مقوم آنها بوده و جوانان را از دین‌گریزی باز می­‌دارند. احساس تعلق به هویت ملی و تعهد به این آب و خاک از پیامدهای گسترش شادی است و می­‌تواند حلقۀ مفقودۀ مقابله با آسیب­‌های اجتماعی در این استان باشد.   پی‌نوشت:  «شادی و نشاط» در ادبیات علوم اجتماعی از حیث معنایی با هم متفاوت هستند؛ اما، در یادداشت بالا این دو به یک معنا در نظر­ گرفته شده­‌اند.   برگرفته از: کتاب چهل یادداشت«دو دهه با رویدادهای اجتماعی و فرهنگی استان ایلام»، تالیف خلیل کمربیگی، 1399، صفحات: 85-79. #ایلامیاران @ilamyaran