فرصت‌های ناب "شیفت" - ۹: زنجیره‌ی ارزش پسماندهای کشاورزی نیشکر قابلیت تأمین صدها هزار تن خوراک دام، با فعال‌سازی شبکه‌ی یکپارچه جمع‌آوری بقایای ضایعاتی نيشكر، شامل سرشاخه، پیت باگاس و ملاس (به جای سوزاندن آن‌ها)، عمل‌آوری فیزیکی و شیمیایی، توليد و توزیع خوراک پايه دام. خوزستان؛ قطب بزرگ کشت نیشکر در بیش از ۱۰۰ هزار هکتار است. پس از برداشت، از هر هکتار حدود ۲۰ تا ۲۵ تن سرشاخه بر روی زمین باقی می‌ماند. سرشاخه نيشكر ارزش غذايی بالا دارد. پروتئين خام و انرژی‌زايی آن نسبت به كاه غلات بسيار بالاتر است. در صورت فرآوری و توزیع مناسب، ظرفیت مذکور می‌تواند سالانه خوراک ۲۰۰ هزار دام رأس دام بزرگ (گاو و گاومیش) را تأمين نماید. در حال حاضر از ۱۰ درصد این ظرفیت نیز استفاده نمی‌شود. سوزاندن صدها هزار تن از سرشاخه‌های نیشکر، علاوه بر اتلاف منافع اقتصادی، سبب آلودگی شدید زیست‌محیطی نیز هست. کاشت، داشت، برداشت، آتش! کشور با کمبود قابل توجه خوراک دام روبروست. بخش مهمی از خوراک دام کشور، وارداتی است. ایران، ظرفیت تولید ۲۵ میلیون تن خوراک دام را دارد، ولی در حال حاضر حدود ۷ میلیون تن خوراک دام در کشور تولید می‌شود. امکان تولید به مصرف مستقیم، محدود است. نقاط مستعد دامپروری، عمدتا در نواحی غیر از مناطق قابل کشت نیشکر قرار دارند. عدم انطباق توزیع جغرافیایی نقاط تولید و مصرف، یکی از موانع پیش روست. ناوگان جاده‌ای و ریلی حمل بار، در شبکه‌ی تولید و توزیع، موجود است، ولی عمدتا با بهره‌وری پایین و به صورت یک‌سربار جابجا می‌شوند. پیوستگی و یکپارچگی زمانی و مکانی بین شبکه‌ی حمل‌ونقل، نقاط مبدأ و نقاط مقصد وجود ندارد. پلتفرم ارتباط یکپارچه بین اجزای مختلف زنجیره ارزش (مزرعه‌ی نیشکر، فرآوری، حمل‌ونقل خوراک دام، سوله‌ی دامپروری)، برای کاهش موثر هزینه‌های توزیع شبکه‌ی مذکور، مورد نیاز است. اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی انعطاف‌پذیر تأمین برای مقاصد، بر اساس ویژگی‌های مختلف مبادی و مقاصد شبکه، مورد نیاز است. به عنوان مثال، گونه‌هایی از دام اصلاح ژنتیکی شده در مناطقی از سيستان و بلوچستان وجود دارند که در صورت سرمایه‌گذاری و تأمين پیش‌نیازها، از قابلیت تولید گوشت با کیفیت و کمیت بسیار بالاتر از مناطق معمول برخوردار هستند. توسعه‌ی مراکز فرآوری ضایعات نیشکر، با مشارکت و سرمایه‌گذاری‌های خرد مردمی، از دیگر پیش‌نیازهای فعال‌سازی زنجیره ارزش پسماندهای کشاورزی است. (منبع: تحقیق + گفتگو با جناب استاد سیفی و آقای دکتر پاکدل) کانال شبکه یکپارچه فرآوری و ترابری (شیفت) در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404