فرصت‌های ناب "شیفت" - ۱۱: کویر کویر ایران، یک بهشت وسیع است با فرصت‌های اقتصادی فراوان؛ ولی به دلیل مدیریت ضعیف، به چشم برهوت بی‌خاصیت به آن می‌نگریم. وسیع‌ترین مناطق کشور ما، معطل و رها افتاده‌است. کمترین استفاده از کویر پهناور ایران، مزارع نیروگاه خورشیدی است که جز مناطقی محدود عملا از این فرصت طلایی استفاده نمی‌کنیم (از خورشید، طلا بگیریم). حتی امارات و عربستان هم به تکاپوی مزارع برق خورشیدی افتاده‌اند تا ۱۰۰ درصد برق خود را از خورشید تامین کنند و طرح کربن صفر را مطرح می‌کنند؛ در حالی که ما (به دلایل مختلف از جمله رانت عظیم انرژی) هم‌چنان به دنبال ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی و انهدام انرژی‌های فسیلی تجدیدناپذیرمان هستیم. تولید برق از طریق نیروگاه بادی، یکی ديگر از فرصت‌های بلااستفاده‌ی کویرهای ایران است (از باد کویر، باج بگیریم). به قول مرحوم دکتر کردوانی، کویر، بهترین بستر برای راه‌اندازی پارک‌های خورشیدی و پارک‌های بادی است و با انرژی حاصل از این پارک‌ها می‌توان برق تمام ایران را تأمین کرد. گردشگری کویر، یکی از جاذبه‌های مهم طبیعی و یک صنعت سودده است که می‌تواند با امکانات سفر جاده‌ای و نیز سیستم ریلی و قطارهای گردشگری، تلفیق شود. صنعت پرورش شتر، یک صنعت مزیت دار، کم‌هزینه و پردرآمد است. مراکز پرورش شتر، توسعه‌ی انواع نژاد شتر (گوشتی، شیری، سواری)، مهارت‌آموزی برای پرورش شتر، توسعه‌ی صنایع فرآوری لبنی و دامی شتر و بز، صنایع نساجی و پشم و پتو بافی، صنایع بهداشتی و صابون‌سازی و... از جمله فعالیت‌های مغفول مربوطه در کویر ایران و مناطق مجاور آن هستند. از ۵ درصد ظرفیت این بخش هم استفاده نمی‌کنیم. صاحبنظران معتقدند در شرایطی که بخش‌های وسیعی از کره زمین به سمت گرم شدن و کویری شدن پیش می‌رود، موجوداتی مثل شتر و بز، به عنوان تاب‌آورترین حیوانات کویر، موجودات نجات‌دهنده اقلیم‌های وسیع و اکوسیستم گرم خواهند بود. گیاه خارشتر، در کویر در هر هکتار، تا حدود ۵ تن روئیده می‌شود. این گیاه، هم خوراک شتر است، هم شیره خاص دارد و ترنجبین از آن استحصال می‌شود که گران‌ترین قند جهان است. به علاوه، عرق خارشتر (برای دردهای کلیوی) و بسیاری محصولات دارویی نیز از آن استحصال می‌شود. آب شور کویر، زراعت ویژه خود را دارد. در کوه‌های الموت طالقان، مزارع برنج با آبیاری از طریق آب شور وجود دارد و محصول خوب و فراوان دارد. حدود ۳۷ نوع گیاه شورزی در کویر ایران وجود دارد. اسفناج وحشی، سالیکورنیا و... از جمله گیاهان کویری هستند که در خاک شور و آب شور رشد می‌کنند، واجد خواص فراوان هستند، و هریک پایه‌ی زنجیره‌های ارزش سودآوری می‌باشند، ولی در حال حاضر بهره‌برداری نمی‌شوند. در مرکز مطالعات گیاهان شورزی در سبزوار و یزد، تحقیقات فراوانی انجام شده؛ شیفت باید با بکارگیری صاحبنظران کویر شناس (هم‌چون دکتر سلمانی و نظرات مرحوم کردوانی) موانع این زنجیره‌ها را شناسایی و رفع کند و مدیریت اجرایی جهت پیاده‌سازی آنها را دنبال نماید. از باد، باج بگیریم. از خورشید، طلا بگیریم. از آب، کره بگیریم. با پنبه، سر ببریم. مصاحبه با استاد محمدعلی سیفی، متخصص حوزه‌ی جغرافیای طبیعی، ۱۴۰۲۰۳۰۵ #فرصت‌های_ناب_شیفت کانال شبکه یکپارچه فرآوری و ترابری (شیفت) در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404