🔸
ترکِ سخنوری
گفتاری از آیتالحق مرحوم
#جعفریتهرانی رضوانالله تعالیعلیه
«إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً كَسَرَتْ قُلُوبَهُمْ خَشْيَةُ اَللَّهِ فَاسْتَنْكَفُوا عَنِ اَلْمَنْطِقِ وَ إِنَّهُمْ لَفُصَحَاءُ بُلَغَاءُ أَلِبَّاءُ نُبَلاَءُ يَسْتَبِقُونَ إِلَيْهِ بِالْأَعْمَالِ اَلزَّاكِيَةِ لاَ يَسْتَكْثِرُونَ لَهُ اَلْكَثِيرَ وَ لاَ يَرْضَوْنَ لَهُ اَلْقَلِيلَ يَرَوْنَ أَنْفُسَهُمْ أَنَّهُمْ شِرَارٌ وَ إِنَّهُمُ اَلْأَكْيَاسُ اَلْأَبْرَارُ».
(امیرالمؤمنین-ع- الزهد، جلد۱، صفحه۵)
همانا براى خداوند متعال بندگانى است كه خشيت و ترس خدا، دلهايشان را شكسته و از سخنورى خوددارى مىکنند؛ با اين كه ايشان افرادى فصيح، بليغ، خوشفكر و با استعداد هستند. براى تقرّب به خداوند به وسيله اعمال نيك و خالص از يكديگر سبقت مىگيرند؛ زيادى عمل براى ايشان نمودار نيست و به اندك راضى و قانع نمىشوند؛ خود را (در مقابل پروردگار) پست و شرور مىشناسند؛ با اين كه ايشان زيرك، هوشمند و نيكانديش هستند.
«اَلِبّاء» جمع «لبیب» به معنای عاقل است. به تعبیر مرحوم علامه، اینهایی که لبیب هستند، یعنی ملکوتی هستند:
«الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ»(آلعمران-۱۹۱) به تعبیر ایشون «اَلِبّاء» یعنی عاقلِ ملکوتی هستند. «نبیل»(نُبَلَاء) هم همینطور، به معنای حاذق و نجیب است؛ اینها صاحبان ذکاوت هستند، که بسوی خدا سبقت میگیرند:
«سَابِقُوا إِلَىٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ»(حدید-۲۱) به اعمال ذاکیه سبقت میگیرند. «لاَ يَسْتَكْثِرُونَ لَهُ اَلْكَثِيرَ» اگر شب و روز مشغول عبادت و بندگی باشند، عبادتشان را زیاد نمیبینند: چگونه سر ز خجالت بر آورم برِ دوست / که خدمتی بسزا بر نیامد از دستم.
«وَ لاَ يَرْضَوْنَ لَهُ اَلْقَلِيلَ» به کم هم راضی نمیشوند؛ «يَرَوْنَ أَنْفُسَهُمْ أَنَّهُمْ شِرَارٌ» اللهاکبر! باوجود اینکه اینها «لَفُصَحَاءُ بُلَغَاءُ أَلِبَّاءُ نُبَلاَءُ» هستند، اما خودشان را شرور میبینند. مرحوم آیتالله برهان میگفت بعضیها را ما در نجف اشرف دیدیم تا یک سر و صدایی میشد، یا یک چیز ناراحت کننده پیش میآمد، میگفتند
«هذه منّی یُصِیبُ الخلائق»، این بدی از من است که مردم مبتلا شدند؛ لا اله الا الله!
«وَ مَا أَصَابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ»(شوری-۳۰) خودشان را شرار میبینند، میپندارند اشقیا هستند؛ و بعد در خود عبارت هست «وَ إِنَّهُمُ اَلْأَكْيَاسُ اَلْأَبْرَارُ»، از ابرار و نیکوکاران هستند؛ از زیرکان هستند؛ اما در عین حال برای خودشان ارزشی قائل نیستند.
وَ قَالَ النَبِیُّ عَلَيْهِ السَّلاَمُ: «اَلْعَافِيَةُ عَشَرَةُ أَشْيَاءَ تِسْعَةٌ مِنْهَا فِي اَلصَّمْتِ إِلاَّ عَنْ ذِكْرِ اَللَّهِ وَ اَلْعَاشِرَةُ مِنْهَا فِي تَرْكِ مُجَالَسَةِ اَلسُّفَهَاءِ».(معدن الجواهر، جلد۱، صفحه۷۰)
نبی مکرم میفرمایند: «عافیت در ده چیز است، نه تایش در سکوت است؛ دهمیاش در ترک همنشینی با سفیهان است.»
مرحوم آقای برهان نقل میکرد که یک زمانی هسته خرما میگذاشتند در دهانشان، سنگ میگذاشتند، وقتی میخواستند صحبت کنند، فکر میکردند، اگر فایدهی آخرتی داشت، این هسته یا این سنگ را در میآوردند و بعد صحبت میکردند؛ زبان خودشان را عقال میکردند.
فرمایش مرحوم علامه این بود که انسان خودش را نمد هر مجلسی قرار ندهد.
📚 بخشی از جلسات شرح حدیث معراج از کتاب
#سرالاسراء تألیف حجتالحق مرحوم
#سعادتپرور #پهلوانی؛ سال ۱۳۸۴/۸۵
📢 «مدرسه معارف علامه طباطبایی» را دنبال کنید:
تلگرام:
https://t.me/allaamehwisdom
اینستا:
https://www.instagram.com/allaamehwisdom
ایتا:
https://eitaa.com/AllaamehWisdom
توییتر:
https://twitter.com/allaamehwisdom
بله:
https://ble.ir/allaamehwisdom
آپارات:
https://www.aparat.com/allaamehwisdom