پرسش: درآیات قران هدایت و ضلالت به اراده خدا است چون می‌فرماید: (يُضِلُ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدي مَنْ يَشاء)؛ هر که را بخواهد هدایت و هر که را بخواهد گمراه می‌کند ، پس اختیار انسان چه می‌شود؟ ...................................................................................................................................... ✍️ پاسخ: نکته اول : پروردگار عالَم ،حکیم است و مشیّت و اراده او از حکمت او جدا نیست. پس ضلالت و هدایت الهی حکیمانه هست. نکته دوم : خداوند ، درآیات متعدد از قرآن کریم ، راه‌ها و شرایط هدایت و ضلالت را که انسان با اختیار خود انجام می‌دهد، بیان فرموده است ، که به چند نمونه اشاره می‌شود: «...وَ مَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَه...» ؛ «...و هر كس به خدا ايمان آورد، خداوند قلبش را هدايت مىكند...»(1) در این آیه شریفه ، ایمان ، شرط هدایت است و انسان اختیار دارد ، ایمان بیاورد تا اهل هدایت و یا ایمان نیاورد و اهل ضلالت شود. «إِنَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ يَهْديهِمْ رَبُّهُمْ بِإيمانِهِمْ تَجْري مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ في جَنَّاتِ النَّعيم» ؛«(ولى) كسانى كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته انجام دادند، پروردگارشان آن‌ها را در پرتو ايمانشان هدايت مىكند؛ از زير (قصرهاى) آن‌ها در باغ‌های بهشت، نهرها جارى است»(2) در این آیه مبارکه ، ایمان و عمل صالح را زمینه هدایت الهی برشمرده‌اند که انسان با اختیار خود انجام می‌دهد. «...وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمينَ»؛«...و خداوند، قوم ستمگر را هدايت نمی‌کند»(3) «إِنَّ الَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِآياتِ اللَّهِ لا يَهْديهِمُ اللَّهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَليم»؛«به يقين، كسانى كه به آيات الهى ايمان نمىآورند، خدا آن‌ها را هدايت نمىكند؛ و براى آنان عذاب دردناكى است.»(4) مشاهده می‌فرمایید که راه ضلالت درآیات قران کریم ، ظلم و عدم ایمان و... بیان‌شده است . نتیجه اینکه : تمام امور ازجمله ضلالت و هدایت به خداوند نسبت داده می‌شود (چه باواسطه و جه بی‌واسطه) اما فعل خداوند حکیمانه و بر اساس حکمت هست . پی‌نوشت: 1. تغابن/11 2. یونس/9 3. نحل/104 🌎کانال رسمی استاد جواد حیدری_گروه فرهنگی تبلیغی پاسخگو @javadheidari110