در آمدی بر ضرورت واکاوی ادبی و هنری گنجینه‌ی دفاع مقدس
جواد نعیمی
سال های نسبتا زیادی ازپایان دفاع مقدس ما میگذرد و در این مدت انتظار می رفت که از این حماسه ی بی بدیل در زمینه های هنری و ادبی بیش از آن چه تاکنون بدان پرداخته شده،بهره مند می‌شدیم .این سخن البته به معنای نفی فعالیت ها ارزشمندی که در این عرصه به منصه ی ظهور رسیده نیست،اما عظمت و والایی ایثارها، حماسه ها و تلاش های همه ی قشرهای که در کار دفاع جانانه از اسلام و انقلاب اسلامی ایران، خوش درخشیدند؛ به اندازه ای است که به طور قطع می توان گفت این گستره ی عظیم،هم چنان نیازمند ارائه ی کارهای محکم،قوی، استوار و ماندگار است، تا همگان- به ویژه نسل های کنونی- بدانند که چه تلاش ها، ایثارها و حماسه هایی در جریان دفاع مقدس ما، شکل گرفته و در نتیجه برای پاسداری از آرمان ها و اهداف جمهوری اسلامی، لحظه ای تردیدی به خود راه ندهند.
صاحب این قلم بدین توفیق دست یافت که درسال ۱۳۷۷ به تدوین کتابی با عنوان کتاب و کتابخوانی در آیینه‌ی رهنمود های مقام معظم رهبری ( در قالب نگرش های موضوعی برای دفتر مقام معظم رهبری مدیریت ویژه های نشر آثار) بپردازد. هم از این روی در این فرصت به نقل بخشی از مطالب بخش هفتم این اثر که در زمینه های کتاب انقلاب و دفاع مقدس است می پردازم و علاقه مندان را به مطالعه و اندیشه در رهنمود های مقام معظم رهبری در کتاب یاد شده فرا می خوانم:
......حقیقت این است که با وجود گذشت سالیانی چند از پایان دفاع مقدس هنوز عظمت تمامی وجود آن بر ما مکشوف نیست.این حماسه ی بی نظیر علی رغم همه ی خسارت های مادی که در پی داشت پایه و مایه ی قوت و اعتلای معنویت در میان تمامی اقشار جامعه به شمار می رود. هم چنین بسیاری از لحظه های تاریخی در همین مقطع زمانی شکل گرفته وحجم گسترده ای از نمود های تجلی و ایمان واقعی در این دوره ی هشت ساله ظهور و بروز یافته است.
با این همه به فرموده ی رهبر معظم انقلاب اسلامی این جنگ، این چشمه ی جوشان،گنج پنهانی است که ضرورت استخراج آن به شدت احساس می شود :
« می خواهم بگویم که این [جنگ] یک گنج است. آیا ما خواهیم توانست این گنج را استخراج کنیم یا نه ؟ این هنرماست که بتوانیم استخراج کنیم.»
.... یکی از دل مشغولی های مقام معظم رهبری مساله ی عدم بهره گیری به جا، به موقع و به اندازه ی نیروهای انقلاب از قالب های هنری ونگارشی و نشر کتاب در این زمینه هاست:
«چند سال قبل از این به چند نفر از دوستان گقتم که چرا فیلمی برای جانبازان درست نمی کنید؟ برای یک جانباز روسی کتابی نوشته بودند که من آن را خوانده ام.بعد شنیدم که از این کتاب فیلم هم تهیه شده است... روس ها خودشان این کتاب را چاپ کردند و فرستادند. این هم همان ازکتاب های تبلیغاتی روس ها بود. اوایل انقلاب این کتاب به دستم رسید. اسم این کتاب داستان یک انسان واقعی است. خلبانی است که هواپیمایش سقوط می کند و پایش قطع می شود من دیدم هر خلبان و یا هر جانبازی که پایش قطع شده باشد یک چشمش کور شده باشد، یک دستش قطع شده باشد، این کتاب را بخواند احساس آارامش و رضایت می کند. ما این همه جانباز داریم. چرا یک چنین کتابی نداریم؟ چرا یک چنین فیلمی نداریم ؟ این ها نقص های ماست »
...تبیین مایه ها، اندیشه ها و ریشه های انقلاب اسلامی و بازتاب عظمت آن کاری در خور تامل و شایسته ی انجام است.
ارائه ی کتاب هایی در این زمینه می تواند در قالب جذاب و زیبای قصه و رمان باشد مشروط بر آن که واقعا معارف انقلاب در آن ها تجلی یابد.
با یک تلاش گروهی و گرد آوردن تنی چند از هنرمندان صاحب ذوق که خود از معارف انقلاب بهره مند بوده و بدان اعتقاد داشته باشند می توان آفرینش قصه های خوب زیبا و ماندگار دل بست...
گرچه در زمینه ی مسائل دفاع مقدس کارهای منسجم و گروهی و در خور شأن انقلاب چندان که باید و شاید انجام نگرفته، در عین حال نمی توان از کنار کارهایی که در این اواخربه ویژه درقالب «ادبیات و هنر مقاومت« پدید آمده بی هیچ ستایش و تحلیلی گذشت و بر این آغاز مبارک دیده فرو بست:
«من تقریبا همه ی کتاب های آقایان را خوانده ام و استفاده کرده ام. انصافا کارهای بسیار بر جسته و جالبی است. برخی از لحاظ هنری خیلی خوب است، از لحاظ آن سطح کارنویسندگی بسیار خوب است ودر بعضی هم آن نفس بسیجی خیلی خیلی نمایان است. هر کدام از این کتاب ها بخشی از حقیقتی را که ما امروز لازم داریم تامین کرده است... اگر چنان چه این قلم ها نباشند و این حقایق را ننویسند شما می بینید چه قدر از حقیقت مکتوم خواهد ماند چه قدر حقایق دانستنی که باید دانسته شود ندانسته می ماند.»