💢گزارش اجمالی؛
📌درسگفتار نظامهای اسلامی
💠موضوع: فقه نظام اقتصاد اسلامی
🔻استاد «احمدعلی یوسفی» در درسگفتار نظامهای اسلامی که از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار گردید، مطرح کرد:
📝 اگر رقابت اقتصادی مصداق رفتار انحصارگرانه باشد و رفتار انحصارگرانه حرام باشد پس رقابت اقتصادی حرام است.
🔻علت حرمت انحصارگری:
1⃣ پیامبر اکرم (ص): «من دخل فی شیء من اسعار المسلمین لیغلبه علیهم کان حقا علی الله ان یقذفه فی معظم من النار»؛ این روایت «قطعیالدلالة» اما «ظنیالصدور» است.
2⃣ سیره عملی امیرالمؤمنین(ع) در بازار کوفه:
🔸در بازار حضور داشتند و بازاریان را موعظه و نصیحت میکردند.
🔸ایجاد بازارهای متفاوت برای هر صنف مانند بازار ماهی فروشان، شتر فروشان و...
🔸در بازار با شلاق حضور داشتند. بازاریان را از کم فروشی و گران فروشی نهی میکردند و در صورت نیاز بازاریان را تأدیب مینمودند اگر رفتار انحصارگرانه مباح و مجاز بود امیرمؤمنان با انواع اقدامات، مانع شکلگیری انحصار نمیشد.
3⃣ انحصار مانع تحقق هدف نظام اقتصاد اسلامی؛
🔸رفاه عمومی و رفع فقرِ کامل از جامعه اسلامی از اهداف نظام اسلامی است؛ در جواب میگوییم امر به شی مقتضی نهی از ضد عام است ولی نهی از ضد خاص نیست و در نهی از ضد عام هم صحبت است.
4⃣ تراکم ظنون، ظنّ معتبرِ عقلایی؛
🔸در خصوص عمل به خبر واحد و ظن معتبر دو مبنا داریم؛ یک مبنا قائل است که وثاقت صدوری مهم نیست و وثاقت سندی کفایت میکند. مبنای دیگر میگوید وثاقت صدوری باید حاصل شود و وثاقت سندی کافی نیست. اگر تک تک ادله وثاقت سندی نداشتند اما تراکم ظنونی حاصل شد که وثاقت صدوری را نتیجه میدهد.
🔸تراکم ظنون، مصداقی از اطمینان است که شارع اطمینان را ردع نکرده است.
🔻تحلیل حکم رقابت اقتصادی با توجه به آثار مثبت آن؛
🔹ممکن است هر فعل حرامی، فوایدی هم داشته باشد ولی این دلیل بر مباح بودن آن نمیشود.
🔻نظام اقتصادی مبتنی بر رقابت، نظامی غیر مطلوب؛
🔹فرض کنید که رقابت، شبهه تحریمیه دارد و نهایت برائت از حرمت جاری کنیم که میشود یک فعل مکروه. حال آیا اجازه داریم که این فعل مکروه را ترویج کنیم و تبدیل به سبک زندگی جامعه کنیم؟ نه تنها منجر به ترکالسنه میشود بلکه ترویج فعلی میشود که معصوم به دنبال ترک آن بود.
🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام
🆔
@jiiss_ir