🕎 کتاب مقدس یهود در نگاه اندیشمندان غربی (٢) ✍ #باروخ_اسپینوزا به‌دلایل زیر #اسفار_خمسه را نوشتهٔ حضرت موسی نمی‌داند: 1⃣ در برخی از این اسفار، داستان‌های متفاوتی از موسی (ع) نقل شده است، مانند: سخن گفتن خدا با موسی، ارتحال موسی، فزونی صبر موسی بر دیگران و نیامدن پیامبری همانند او. 👈 اگر موسی (ع) این اسفار را نوشته بود از این اخبار گوناگون که دربارهٔ خود او می‌باشد، چیزی نمی‌نوشت. 2⃣ در این کتاب‌ها از فوت موسی (ع)، دفن او، اندوه سی‌روزهٔ عبرانیان و از نیامدن پیامبر دیگری همانند موسی (ع) سخن رفته است: 👈 پُر واضح است که این اخبار، نوشتهٔ موسی (ع) نیست. 3⃣ در این اسفار نام‌هایی به‌کار رفته است که پس از فوت موسی (ع) وضع شده و رایج گردیده است. اما در زمان زندگی موسی (ع) این اسامی وجود نداشته است و به‌کار نمی‌رفته است! 4⃣ این کتاب‌ها رویدادهایی را بیان می‌کنند که پس از موسی (ع) رخ داده و موسی از آنها بی‌اطلاع بوده است. 👈 برای نمونه در «سفر خروج» چنین آمده است: «و بنی‌اسرائیل مدت چهل سال منّ می‌خوردند تا به زمین آباد رسیدند، یعنی تا وقتی به سرحد زمین کنعان داخل شدند، خوراک ایشان منّ بود.» در صورتی‌که این واقعه سال‌ها پس از ارتحال موسی (ع) رخ داده است، چه این‌که در «صحیفه یوشع» می‌خوانیم: «و در فردای آن روزی که از حاصل زمین خوردند، منّ موقوف شد و بنی‌اسرائیل دیگر منّ نداشتند و در آن سال از محصول زمین کنعان می‌خوردند.» ✍ اسپینوزا پس از ذکر این دلیل‌ها می‌گوید: 👈 «از آنچه گفتم به‌روشنی پی می‌بریم اسفار خمسه نوشته موسی (ع) نیست، بلکه این کتاب‌ها را فردی دیگر به‌نام ابن عزرا چند قرن پس از وفات موسی (ع) نوشته است.» 👈 سایر کتاب‌های عهد قدیم نیز به همین ترتیب، از سوی اسپینوزا و دیگران مورد نقد قرار گرفته است. ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 🇮🇷👉 @jscenter