❓لطفا جریان جالب هشام بن حکم و مناظره او با عمرو بن عبید را بیان کنید؟ ▪️ در روايتی آمده است امام صادق (ع) درباره هشام فرمود: «نَاصِرُنَا بِقَلْبِهِ وَ لِسَانِهِ وَ يَدِهِ » يعنی هشام کسی است که با تمام وجود ما را ياری کرده است. در مناظره ای که ميان وی و عمرو بن عبيد، ليدر معتزله و خطيب مشهور رخ داد اين مساله نمايان است. وی خبردار شد که عمرو در بصره جلساتی را بر خلاف ديدگاه اماميه تشکيل داده است لذا در روز جمعه ای که در مسجد جامع بصره جمعيتی جمع شده بودند و عمرو به تبيين عقايد خود می پرداخت حاضر شد و در انتهای مجلس نشست. در حين صحبت از عمرو خواست تا سوالات ساده او را پاسخ دهد. ▪️ در ابتدا پرسيد: آيا چشم داری؟ عمرو گفت: اين چه سوال احمقانه ای است که می گويی؟ اما بپرس ای غلام هر چند سوالات اين گونه باشد. هشام از دست و پا و برخی ديگر از اعضای بدن و وظايف آنها از عمرو سوال نمود، بعد فرمود: آيا قلب (به معنای قوه ادراک) داری؟ گفت: آری. گفت: کار قلب چيست؟ عمرو گفت: قلب ساير اعضا را کنترل و مديريت می کند. هشام گفت: آيا اگر قلب نمی بود اين دستگاه های سالم نمی توانستند کار خودشان را انجام دهند؟ گفت: نه، حکمت الهی اقتضا کرده اينها نيازمند کنترل کننده ای باشند. در اينجا که هشام از وی خوب اقرار گرفت، گفت: چگونه می شود خدای حکيم که برای جسم آدمی رهبری اين چنين قرار داده تا آن را کنترل و مديريت نمايد، اما جامعه را بعد از پيامبر اکرم(ص) به حال خودشان رها کرده است؟ اينجا بود که عمر درماند و پرسيد: آيا تو هشام هستی؟ هشام مجبور به تقيه بود. اما عمرو گفت: يا تو هشام هستی و يا از او تعليم گرفته ای، لذا وی را در کنار خود جای داد. ▪️ امام صادق (ع) در جلسه ای که ساير اصحاب بودند از هشام می خواهد که داستان خود با عمرو بن عبيد را بازگو کند. هشام می گويد: من در محضر شما چه بگويم؟ امام می فرمايد: وقتی مولای شما به شما دستور می دهد، عمل کن. هشام پذيرفت و جريان را نقل کرد. سپس امام فرمود: «مَنْ عَلَّمَكَ هَذَا؟» هشام گفت: « شَی‏ءٌ أَخَذْتُهُ‏ مِنْكَ وَ أَلَّفْتُهُ» اصل آن را از شما گرفتم اما طرح آن از خودم بود. امام فرمود: «هَذَا وَ اللَّهِ مَكْتُوبٌ فِی صُحُفِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى‏» يعنی مساله امامت امری الهی و از جانب خدای متعال است است که ريشه آسمانی دارد (کافی، ج1، ص 172). 🔰 برگرفته از درس خارج امامت، استاد علی ربانی گلپایگانی، 25 / 6 / 94 @kharejkalam