🗂 پرونده قیام پانزده خرداد
🌐 #مبدأ_دنیای_جدید
4️⃣ زن؛ سوژه انقلابی یا سوژه جنسی؟(1/2)
چرایی مخالفت امام با رأی زنان در لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی
در جریان مخالفت امام خمینی (رحمت الله علیه) با تصویب لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی در سال 1341، بحث زن و حق انتخاب کردن و انتخاب شدنش در امور سیاسی مطرح شده بود. موضع‌گیری امام در برابر رأی زنان در این لایحه، مسئله‌ای است که با نگاه ایشان بعد از انقلاب اسلامی، متفاوت به نظر می‌رسد؛ چراکه هم در صحبت‌هایشان و هم در صحنه‌ی عمل، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حضور زنان در عرصه‌های مختلف سیاسی مورد تائید قرار گرفته بود.
در اندیشه‌ی حکومت پهلوی و خاندان سلطنت، زن مظهر زیبایی، دلبری، شهوت انگیزی، موجودی کم عقل، عاطفی و... بود. مثلا در مصاحبه «اوریانا فالاچی» خبرنگار معروف ایتالیایی با شاه که همسر شاه نیز در کنار او نشسته بود، شاه می‌گوید: «زنان در زندگی یک مرد باید بدانند چطور زیبا، سپاسگزار و زنانه باشند»، «شما متقلب و شرور هستید همه شما». اینها جملات محمدرضا پهلوی است که حالا با کشف حجاب اجباری و سپس اعطای حق رأی مدعی آزادسازی زن و تأمین دسترسی برابر او به فرصت ها و امکانات و پیشرفت و ترقی در عرصه عمومی بود اما بالعکس، ما اکنون شاهد مشارکت گسترده و بی سابقه زنان محجبه و اغلب با چادر یعنی همان پوشش سنتی زن مسلمان ایرانی در عرصه عمومی هستیم.
مواجهه با چنین تناقضی ذهن را فراسوی افق تاریخی متوجه تحولی گفتمانی می‌سازد که در پرتو آن زنان یا همان سوژه‌های جنسی صرف نظر از گرایش‌های سیاسی و ایدئولوژیک در قامت سوژه‌های انسانی دوشادوش مردان عهده دار تکلیف اجتماعی انگاشته شدند.
بنابراین ریشه‌ی مخالفت امام در دهه‌ی 40، نباید مربوط به ماهیت حق مشارکت سیاسی زن باشد. برای روشن‌تر شدن این لایحه و غرض آن، نگاهی به صحبت‌های نظریه پرداز آمریکایی «روستو» که در پست ریاست برنامه‌ریزی وزارت امور خارجه هم گمارده شده بود، می‌اندازیم. او در اثر خود با عنوان مراحل رشد اقتصادی، بیان می‌کند که چگونه می‌توان شرایط توسعه‌ی جهان سوم و ملل فقیر را به گونه‌ای تغییر داد که همچنان در جهت تامین منافع بلوک غرب بمانند. یکی از این برنامه‌ها در دولت کندی، تعقیب برنامه‌های اصلاحی از سوی شاه ایران بود. اولین هدف آمریکا از آن، تلطیف وضعیت اجتماعی به منظور آرام‌سازی جامعه بود تا از ایجاد انقلاب و خروج کشور‌ها از بلوک غرب جلوگیری کند و هدف دوم، ایجاد تغییرات گسترده در زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی کشورهای جهان سوم و تطبیق آنها با وضعیت جدید بلوک غرب بود.
این تحولات که در ابتدای دهه‌ی 40 در جهان و ایران روی داد، نیازمند تضعیف ساختار کشاورزی این کشور‌ها و افزایش نیروهای انسانی ارزان بدون سرمایه بود. آمریکا به این منظور، انجام اصلاحات ارضی و ایجاد بسترهای ورود زنان به بازار کار و تضعیف ساختار خانواده به منظور تأمین نیروی ارزان‌قیمت در جهان سوم را در دستور کار خود قرار داد. به همین دلیل کندی، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در این مقطع، رژیم پهلوی را وادار به ایجاد اصلاحات ارضی و ایجاد برخی تغییرات اجتماعی نظیر اعطای حق رأی به زنان و تسهیل به‌کارگیری آنها در مشاغل نمود.
در نگاه امام، اعطای حق رای به نسوان، به خودی خود مسئله‌ای نامشروع نبود، اما در زمانه‌ای که با هدفی نامشروع و استعماری صورت می‌گرفت، با توجه به همان سمت و سو، نامشروع می‌شد.
امام خمینی (رحمت الله علیه) در زمان ارائه‌ی لایحه‌ی ایالتی و ولایتی، در تلگراف به علم، نخست‌وزیر وقت، در 28 مهرماه 1341 می‌گویند: «ورود زنها به مجلسین و انجمن هاى ایالتى و ولایتى و شهردارى مخالف [است با] قوانین محکم اسلام که تشخیص آن، به نص قانون اساسى، محول به علماى اعلام و مراجع فتواست، و براى دیگران حق دخالت نیست. و فقهاى اسلام و مراجع مسلمین به حرمت آن فتوا داده و مىدهند. در این صورت، حق رأى دادن به زنها و انتخاب آنها در همه مراحل، مخالف نص اصل دوم از متمم قانون اساسى است. و نیز قانون مجلس شورا مصوب و موشح ربیع الثانی 1325 قمری، حق انتخاب شدن و انتخاب کردن را در انجمنهای ایالتی و ولایتی و شهرداری از زنها سلب کرده است.»
🔰ادامه در پست بعدی
#پانزده_خرداد
👇پیوستن به کانال نشریه خط 👇
┈┄┅═✾ خــــــــــــــــــط ✾═┅┄┈