پیادۀ متن باب «رقت قلب و روان شدن اشک» در نسخه خطیِ کتاب طب الصادقین فی ما یرق القلب و یسرع الدمعة (باب آنچه قلب را رقیق کرده و اشک چشم را روان می‌کند) 1️⃣ خوردن نخود، اشک چشم را زیاد می‌کند حدثنا ابن همام قال حدثنا الحمیری عن محمد بن عبدالحمید و احمد بن محمد جمیعا عن محمد بن المفضل عن عبدالرحمن بن زید بن مسلم عن ابی عبدالله ع قال شکا رجل الی النبی ص قساوة القلب فقال علیک بالعدس فانه یرق القلب و یسرع الدمعة و قد بارک فیه سبعون نبیا. مردی به امام صادق علیه السلام از قساوت قلب‌ش شکایت کرد. امام علیه السلام فرمود: زیاد نخود بخور؛ که قلب را رقیق کرده و اشک را سریع جاری می‌کند و هفتاد پیامبر نخود را مبارک کرده‌اند. پی‌نوشت: این روایت در المحاسن [ج2، ص504] با کمی تفاوت در سند نقل شده است: عَنْهُ (احمد بن محمد بن خالد) عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ فُضَيْلٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ زَيْدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَال‏. 2️⃣ نوشیدن سویق، اشک چشم را زیاد می‌کند و عنه (ابن همام) عن الحمیری عن السیاری عن محمد بن جمهور العمی رفعه الی ابی عبدالله علیه السلام ان النساء شکون الیه تعاد الدموع علی اسماعیل فامرهن بشرب السویق النقیع فعاد الیهن الدموع. زنان به امام صادق علیه السلام شکایت کردند از اینکه اشک‌شان در فوت اسماعیل (فرزند امام صادق علیه السلام) تمام شده است. امام علیه السلام به آنها دستور دادند سویق شسته‌شده بنوشند. (آنان این کار را انجام دادند و) به سرعت اشک به چشم‌هایشان بازگشت. پی‌نوشت: این روایت در میراث شیعی یافت نشد، اما مضمونش با آنچه در پی‌نوشتِ روایتِ بعدی می‌آید مشابه است. 3️⃣ نوشیدن سویق و خوردن کاسنی، اشک چشم را زیاد می‌کند روی السیاری رفعه قال الی ابی عبدالله علیه السلام ان الرباب و جواریها بکین علی الحسین علیه السلام حتی نعوت الدموع و کن یبکین بلا دموع فجاءت جاریة فدخلت الخزانة فشربت شربة سویق و عادت فجعلت تبکی من بیتهن بدموع فقالت لها الرباب ایّ شیء صنعت فاخبرتهما انها شربت سویق فدعت بالسویق فشربته جمیعا فعاد الیهن الدموع و قال الهندباء یرق القلب و یسرع الدمعة. امام صادق علیه السلام فرمود: رباب (مادر بزرگوار حضرت سکینه و علی اصغر علیهما السلام) و کنیزانش دائما بر حسین علیه السلام گریه میکردند تا اینکه اشکِ چشمان شان خشک شد و بعد از این، بدون جاری شدن اشک، گریه میکردند. پس یکی از کنیزان وارد خزانه شد و شربت سویق نوشید و اشک به چشمانش بازگشت. پس حضرت رباب به او گفت تو چه کردی (که اشکت دوباره جاری شد)؟ کنیز به آنان گفت: سویق نوشیدم. پس حضرت رباب دستور داد سویق آوردند و همه از آن نوشیدند و بلافاصله اشک به چشمانِ همهٔ آنان بازگشت. امام علیه السلام فرمود: کاسنی هم قلب را رقیق کرده و اشک چشم را جاری میکند. پی‌نوشت: بخش اصلی این روایت با کمی تفاوت در تعابیر در الکافی [ج1، ص466] به نقل از مصقلۀ طحان از امام صادق علیه السلام روایت شده است: عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ يُونُسَ عَنْ مَصْقَلَةَ الطَّحَّانِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع أَقَامَتِ امْرَأَتُهُ الْكَلْبِيَّةُ عَلَيْهِ مَأْتَماً وَ بَكَتْ وَ بَكَيْنَ النِّسَاءُ وَ الْخَدَمُ حَتَّى جَفَّتْ دُمُوعُهُنَّ وَ ذَهَبَتْ فَبَيْنَا هِيَ كَذَلِكَ إِذَا رَأَتْ جَارِيَةً مِنْ جَوَارِيهَا تَبْكِي وَ دُمُوعُهَا تَسِيلُ فَدَعَتْهَا فَقَالَتْ لَهَا مَا لَكِ أَنْتِ مِنْ بَيْنِنَا تَسِيلُ دُمُوعُكِ قَالَتْ إِنِّي لَمَّا أَصَابَنِي الْجَهْدُ شَرِبْتُ شَرْبَةَ سَوِيقٍ قَالَ فَأَمَرَتْ بِالطَّعَامِ وَ الْأَسْوِقَةِ فَأَكَلَتْ وَ شَرِبَتْ وَ أَطْعَمَتْ وَ سَقَتْ وَ قَالَتْ إِنَّمَا نُرِيدُ بِذَلِكِ أَنْ نَتَقَوَّى عَلَى الْبُكَاءِ عَلَى الْحُسَيْنِ ع‏ ... . اما بخش پایانی روایت که می‌گوید کاسنی، قلب را رقیق کرده و اشک چشم را زیاد می‌کند در میراث شیعیِ در دسترس یافت نشد.