🔰گزارش روز سوم دوره عقلانیت اجتماعی انقلاب اسلامی 🔅بسم الله الرحمن الرحیم الحمدالله علی الدوام و الصلات والسلام علی رسوله و اهل بیته الکرام ▫️بحث از عقلانیت اجتماعی در یک جامعه و نمود آن در راهبردها، برنامه های توسعه و بودجه ریزی در سطح کلان و در روابط اجتماعی افراد و نهادها در سطح خرد امری ضروری است . ▫️ضرورت این بازاندیشی و بازخوانی در وضعیت موجود ایران آكد است چراکه عقلانیت انقلاب اسلامی با عقلانیت هایی رقابت می‌کند که از تراث چندصد ساله غرب بهره می‌برند. ▫️بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی در چنین فضایی یک فراخوان عمومی به نخبگان و بخصوص جوانان برای شناخت، آسیب شناسی و صورت بندی مطلوب آینده است. ▫️اصطلاح rationality یک اصلاح مدرن است و پیش از مدرنیته اصطلاح عقل به عنوان یک قوه ادراکی کاربرد داشته که از لحاظ معنایی با عقلانیت متفاوت است. ▫️اصطلاح عقلانیت بعد از بسط مدرنیته و شکل گیری جریانهای انتقادی نسبت به آن در قرن ۱۹ در ادبیات دانشی غرب زاده شد و نخستین کسی که به صورت منسجم و عینی از این اصطلاح استفاده کرد #مارکس_وبر بود. ▫️وبر تلاش کرد عقلانیت حاکم بر مدرنیته را توصیف و آسیب شناسی کند و از عقلانیت مطلوب سخن بگوید. ▫️این اصطلاح بعدها در لایه های فلسفی و روانشناختی و فلسفه علم (فلسفه مضاف به دانش) مطرح شد و موصوف های دیگری غیر از کنش های فردی را به خود جذب کرد. به طوری که می‌توان از فرد عقلانی، سازمان عقلانی، نظریه عقلانی و... سخن گفت. ▫️دیرینه شناسی مفهوم عقلانیت حاکی از آن است که این مفهوم یک برساخت اجتماعی است، به خلاف اصطلاح عقل که مشعر به قوه ادراکی کلیات و تفکر به عنوان یک شأن از نفس انسانی است. ▫️تفاوت میان عقلانیت و عقل در سطحی کلانتر، ریشه در تفاوت مفاهیم اعتباری از حقیقی دارد. بدین خاطر عقلانیت را باید به صورت پسینی و با لحاظ تعیّنات آن و به واسطه غرض و پرهیز از جامعیت، مانعیت و ثبات تعریف کرد. ▫️توجه به مصادیق و تعیّنات عقلانیت حاکی از آن است که این اصطلاح یک بار برای توصیف یک نظام باور به کار برده می‌شود که مراد از آن وجود انسجام درونی و عدم تناقض در آن نظام باوری و معرفتی است. بار دیگر در نسبت با نظریه به کار بسته میشود و منظور معین بودن نسب بین مولفه های نظریه و قابلیت تحلیل، تبیین و مدیریت کنش است. یکبار هم در نسبت با کنش تصویر می شود که مقصود خواستگاه یا غرض از کنش است که وبر آن‌را در چهار گونه، سنتی،عاطفی، معطوف به هدف و معطوف به ارزش دسته بندی می‌کند. این برش از عقلانیت را می‌توان در سه گانه عقلانیت در کشف، در روش و در هدف گذاری صورت بندی کرد که گونه سوم، سطح آسیب پذیر غرب مدرن است چراکه قدرت قضاوت در اهداف را ندارد. ▫️در یک کلام بررسی مصادیق و تعیّنات اصطلاح عقلانیت کاشف از آن است که این مفهوم را می‌توان به منطق حساب‌گری در کنش تعریف کرد. ▫️اما تنها زمانی که این اصطلاح در نسبت با رفتارهای بین الاثنینی یا در سطح ساختارهای اجتماعی قرار گیرد می‌توان از عقلانیت اجتماعی سخن گفت. به بیان دیگر اگر مطلق گرایش ها و بینش ها منجر به یک کنش ارتباطی یا شکل گیری یک ساختار یا نهاد اجتماعی گردد می‌توان از عقلانیت اجتماعی سخن گفت. #عقلانیت_اجتماعی_انقلاب_اسلامی 🔹مدرسه فرهنگ و علوم اسلامی ضحی @m_zoha